Αστέρια Α

 

Να αποδώσετε τις παρακάτω συνυποδηλωτικές φράσεις του κειμένου στη δηλωτική τους χρήση:

1. διαποτιζόμαστε στο εσωτερικό μας μέρα με την ημέρα.
2. δεν είναι παράξενο πως εκτροχιάζεται η εφηβική ηλικία .

Χάσμα γενεών α λ

 Θέμα: “Το χάσμα των γενεών”: να προσδιορίσετε τον όρο, να περιγράψετε τις μορφές με τις οποίες εκδηλώνεται το  φαινόμενο, να εντοπίσετε τις αιτίες που το προκαλούν και να προτείνετε τρόπους για την αντιμετώπισή του.

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μία ολοένα και αυξανόμενη διαφωνία μεταξύ των νεαρότερων μελών της κοινωνίας με τους πρεσβύτερους σε διάφορα ζητήματα της καθημερινής ζωής. Πρόκειται για το γνωστό κοινωνικό φαινόμενο του χάσματος των γενεών.

ΚΥΡΙΩΣ ΘΕΜΑ

Τι είναι Χάσμα των γενεών-Προσδιορισμός του όρου

Με τον όρο Χάσμα των γενεών εννοούμε εκείνη τη διαφωνία στις αντιλήψεις πάνω σε σημαντικά και ασήμαντα ζητήματα που εκδηλώνεται στη σύγχρονη εποχή. Ο όρος από μόνος του υποδηλώνει το κενό που υπάρχει πολύ συχνά ανάμεσα στις διάφορες γενεές, ένα κενό που μοιάζει με χάσμα, με γκρεμό αγεφύρωτο.

Μορφές του Προβλήματος

• Εκδηλώνεται με τη μορφή της κριτικής σε οτιδήποτε έκαναν οι μεγαλύτεροι
• αυτό εκνευρίζει τους πρεσβύτερους που θεωρούν ότι δεν έχουν σχετικό δικαίωμα, εφόσον δεν πέρασαν όσα εκείνοι.
• Με την ικανότητα χρησιμοποίησης νέων τεχνολογικών επιτευγμάτων
• Διαφωνία με την ίδια την Παράδοση
• Διαφορετικά γούστα (και επιρροή των νέων) ως προς τα μουσικά και άλλα καλλιτεχνικά ακούσματα.

Αίτια του προβλήματος

• Ο χαρακτήρας των νέων, που από τη φύση τους είναι εκρηκτικοί και επαναστάτες. Και στην παράλληλη συντηρητικότητα των μεγάλων, που όσο περνούν τα χρόνια αποβάλουν τις αλλοτινές αρχές τους μέσα στην  καθημερινότητα.
• Η σκληρή στάση των μεγάλων, που πάντα κρίνουν αυστηρά και χωρίς να τονίζουν θετικά από τη δραστηριότητα των νεότερων.
• Η πνευματική ωριμότητα έρχεται σε όλο και μικρότερες ηλικίες, ως αποτέλεσμα των μέσων ενημέρωσης και επικοινωνίας, όπου κάθε νέος γίνεται σε νεαρή ακόμα ηλικία δέκτης όλων των συμβάντων στον πλανήτη.
• Η μόρφωση που γίνεται κτήμα όλο και περισσότερων νέων, σε όλα και πιο υψηλά κλιμάκια& αυτό τους δίνει τις δυνάμεις, αλλά και τις απαραίτητες γνώσεις προκειμένου να κρίνουν την κοινωνία των μεγαλύτερων, κάτι που εκείνοι δεν δέχονται.
• Έκρηξη των γνώσεων που σημειώνονται στις μέρες μας
• Γίνονται ιδιαίτερα δραστικές αλλαγές στην κοινωνία μας.
• Άλλαξε ο ρυθμός της καθημερινής ζωής.

Τρόποι Αντιμετώπισης

• Να αποβάλουν οι πρεσβύτεροι την υπερβολική συντηρητικότητα.
• Να σταματήσουν οι μεγαλύτεροι συνέχεια να διδάσκουν και να παιδαγωγούν, γιατί έτσι ενισχύεται η αρνητική στάση των νέων.
• Να αντιληφθούν ότι ο κόσμος που παραδίδουν δεν είναι ο καλύτερος δυνατός και ότι οι νέοι έχουν τις απαραίτητες δυνάμεις να τον αλλάξουν.
• Να κατανοήσουν οι πιο έμπειροι τα προβλήματα που ταλανίζουν τη νεανική ζωή (αβεβαιότητα για το μέλλον καθημερινός αγώνας για μόρφωση, βιασύνη για μια βιοποριστική εργασία).
• Αμοιβαία εμπιστοσύνη και διάλογος.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Συμπερασματικά, λοιπόν, το χάσμα των γενεών αποτελεί μία αντικειμενική συνθήκηπου παρατηρείται ήδη από την Αρχαιότητα. Σήμερα πια η τεχνολογία σε συνδυασμό με την κριτική ικανότητα των νέων και τον εκρηκτικό χαρακτήρα τους δίνει μια άλλη διάσταση στο αγεφύρωτο χάσμα. Ο ειλικρινής διάλογος και ο σεβασμός

Α Β Γ λυκείου

 Για την ημέρα ψυχικής υγείας 

• Ευαισθησία: Empathy, κατανόηση, αποδοχή, συμπόνια, φροντίδα
• Συναισθήματα: Χαρά, λύπη, θυμός, φόβος, ελπίδα, αγάπη, ηρεμία, γαλήνη, απογοήτευση
• Θάρρος: Δύναμη, ανθεκτικότητα, επιμονή, ελπίδα, αντιμετώπιση
• Αυτοφροντίδα: Περιποίηση, χαλάρωση, ξεκούραση, όρια, αγάπη προς τον εαυτό, φροντίδα
• Αναζήτηση Βοήθειας: Υποστήριξη, επικοινωνία, εμπιστοσύνη, ψυχολόγος, φίλοι, οικογένεια, ανοιχτότητα
• Στίγμα: Σιωπή, κρίση, απομόνωση, μύθοι, αλήθειες, αλλαγή, αποδοχή
• Ευγνωμοσύνη: Εκτίμηση, δώρα, μικρά πράγματα, θετικότητα
• Αποδοχή: Εαυτός, αδυναμίες, δυνατότητες, αλλαγή, εξέλιξη
• Ελπίδα: Φως, μέλλον, δυνατότητες, όνειρα
• Σύνδεση: Κοινωνία, φιλία, οικογένεια, σχέσεις, κοινότητα
• Δύναμη: Εσωτερική δύναμη, επιβίωση, ανθεκτικότητα, προσαρμογή

Ειδικά για το Άγχος:

• Φόβος: Αβεβαιότητα, ανησυχία, απειλή, αίσθηση κινδύνου
• Σκέψεις: Υπερανάλυση, αρνητικές σκέψεις, καταστροφολογία, αμφιβολίες, εμμονές
• Σώμα: Ταχυκαρδία, εφίδρωση, τρέμουλο, δύσπνοια, στομαχόπονος, ένταση
• Αποφυγή: Κοινωνική απομόνωση, αναβλητικότητα, εγκατάλειψη δραστηριοτήτων
• Διαχείριση Άγχους: Αναπνοή, διαλογισμός, γυμναστική, χόμπι, δημιουργικότητα, ύπνος
• Πίεση: Σχολείο, εξετάσεις, κοινωνικές προσδοκίες, οικογένεια, φίλοι, εργασία
• Αγωνία: Εσωτερική ένταση, νευρικότητα, ανησυχία για το μέλλον
• Έλεγχος: Αίσθηση απώλειας ελέγχου, ανάγκη για τάξη και προβλεψιμότητα
• Αντιμετώπιση: Τεχνικές χαλάρωσης, θετική σκέψη, αναζήτηση υποστήριξης, θέτοντας ρεαλιστικούς στόχους.

Ιδέες για Δραστηριότητες:

• Ακροστιχίδα: Χρησιμοποιήστε λέξεις όπως "ΨΥΧΗ", "ΑΓΧΟΣ", "ΕΛΠΙΔΑ"
• Πέντε Αισθήσεις: Περιγράψτε την εμπειρία του άγχους ή της ηρεμίας μέσα από τις πέντε αισθήσεις (τι βλέπετε, ακούτε, αισθάνεστε, μυρίζετε, γεύεστε)
• Ελεύθερος Στίχος: Γράψτε ελεύθερα για τις σκέψεις και τα συναισθήματά σας χωρίς να ανησυχείτε για ρίμα ή δομή.
• Εικόνες: Ζωγραφίστε ή βρείτε εικόνες που αντιπροσωπεύουν την ψυχική υγεία και το άγχος και γράψτε για αυτές.
• Διάλογος: Δημιουργήστε έναν διάλογο μεταξύ του εαυτού σας και του άγχους σας ή μεταξύ δύο ανθρώπων που συζητούν για την ψυχική υγεία.

Σημαντικές Υπενθυμίσεις:

• Εμπειρίες: Ενθαρρύνετε τους μαθητές να γράψουν για τις δικές τους εμπειρίες και συναισθήματα, αν νιώθουν άνετα.
• Ασφάλεια: Δημιουργήστε ένα ασφαλές και υποστηρικτικό περιβάλλον στην τάξη.
• Υποστήριξη: Ενημερώστε τους μαθητές για τους διαθέσιμους πόρους ψυχικής υγείας (σχολικοί ψυχολόγοι, γραμμές βοήθειας).
• Δημιουργικότητα: Δώστε έμφαση στη δημιουργικότητα και την έκφραση, όχι στην τελειότητα.
• Αποδοχή: Καλλιεργήστε την αποδοχή και την κατανόηση για τα προβλήματα ψυχικής υγείας.

Ιδιόλεκτος νέων

  Η υιοθέτηση γλωσσικών τύπων που ενστερνίζεται και η ομάδα, καθώς

ενσωματώνονται γρηγορότερα και γίνονται πιο εύκολα αποδεκτοί απ᾽ αυτήν.

2) Με τον ιδιαίτερο αυτό τρόπο έκφρασης οι νέοι διαφοροποιούνται από τους

μεγαλύτερους. Πιο συγκεκριμένα, συμβολίζουν ότι ανήκουν σε μια γενιά με δικά της

ενδιαφέροντα και αξίες, που διαφέρει από αυτή των ενηλίκων. Με τη γλώσσα τους ,

επίσης εκφράζουν τη διαμαρτυρία τους προς το πολιτικό και ιδεολογικό

κατεστημένο.

3) Η εξάπλωση των σύγχρονων τεχνολογιών στην καθημερινή ζωή των νέων και η

επικοινωνία μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τους οδηγεί στην υιοθέτηση

ενός γλωσσικού ιδιώματος – όπως αυτού των greeklish.

4) Στους νέους επικρατεί η αντίληψη ότι χρησιμοποιώντας ξεχωριστό γλωσσικό κώδικα

είναι εξελιγμένοι, αφού συμμετέχουν στις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις.

5) Η γλώσσα των νέων είναι μια γλώσσα άμεση (κάνει τους νέους να αισθάνονται

οικεία μεταξύ τους) και δύσκολα αποκωδικοποιήσιμη από τους ενήλικες, γιατί

πρώτον είναι συνθηματική και δεύτερον πολλές λέξεις λέγονται και γράφονται μισές

ή με αρτικόλεξα.

6) Οι νέοι έχουν συχνά την τάση να επαναστατούν, να απορρίπτουν και να

Μανόλης Μαυρακάκης, Έφη Ξύδη, Φιλόλογοι

filologikos-istotopos.gr

2

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Α´ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

αμφισβητούν καθιερωμένους τρόπους συμπεριφοράς, καθώς και παραδοσιακούς

θεσμούς (σχολείο, οικογένεια, κράτος). Επιδεικνύουν έτσι, την επαναστατικότητά

τους και τις προοδευτικές τους αντιλήψεις αναζητώντας νέα εκφραστικά μέσα.

7) Η απουσία μελέτης και επαφής με το βιβλίο και τη γνώση, σε συνδυασμό με τον

μιμητισμό (συμπεριφορά, ενδυμασία, τρόπος ψυχαγωγίας, μουσική, γλώσσα) μέσω

της επίδρασης της ξένης κουλτούρας που προβάλλεται έντονα κυρίως από τα

ΜΜΕ(τηλεόραση, ίντερνετ).

8) Η ανάγκη πρωτοτυπίας, δημιουργικότητας και εκφραστικότητας που εκδηλώνεται

με τη δημιουργία μιας νέας γλώσσας.

ΙΙΙ. Θετικά της γλώσσας των νέων

1) Εμπλουτίζει και συχνά ανανεώνει τη μητρική γλώσσα με κάποιες λέξεις και

εκφράσεις που σταδιακά μπορεί να χρησιμοποιούνται και από ενήλικες. Πολλές από

αυτές επίσης που ανταποκρίνονται στους κανόνες της γραμματικής και του

συντακτικού εντάσσονται στο ελληνικό λεξιλόγιο και το εμπλουτίζουν.

2) Δείχνει το χιούμορ, την επινοητικότητα, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των

νέων στοιχεία που αν τα αξιοποιήσουν και σε άλλους τομείς της ζωής μπορούν να

συμβάλλουν στην πρόοδο και την ευημερία της κοινωνίας.

3) Δεν αποτελεί κίνδυνο για την επίσημη γλώσσα, διότι χρησιμοποιείται σε

συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις και η χρήση της περιορίζεται όταν ο νέος

ενηλικιώνεται.

4) Εκφράζει τη νεανική κουλτούρα και ιδιοσυγκρασία. Συγκεκριμένα εκπέμπει

μηνύματα οικειότητας, αλληλεγγύης και αμφισβήτησης. Με αυτό τον τρόπο

επικοινωνίας οι νέοι προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από τη γλωσσική νόρμα και

από τον κόσμο ενηλίκων.

ΙV. Αρνητικά της γλώσσας των νέων

1) Δημιουργείται πρόβλημα στην επικοινωνία με ανθρώπους άλλων ηλικιών, κυρίως

τους ενήλικες, που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη γλώσσα των νέων με συνέπεια να

μην αντιλαμβάνονται το περιεχόμενο των όρων που χρησιμοποιούν οι νέοι. Πολλές

φορές η αδυναμία επικοινωνίας και συνεννόησης δημιουργεί παρεξηγήσεις,

δυσχεραίνει τις σχέσεις τους με τους ενήλικες και διευρύνει το χάσμα των γενεών.

2) Οι νέοι αδυνατούν να εκφράσουν με ακρίβεια, σαφήνεια και πληρότητα τις σκέψεις

Μανόλης Μαυρακάκης, Έφη Ξύδη, Φιλόλογοι

filologikos-istotopos.gr

3

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Α´ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

και τα συναισθήματά τους, εξαιτίας των περιορισμένων εκφραστικών δυνατοτήτων

της γλώσσας που χρησιμοποιούν, του στερεοτυπικού και συνθηματικού της

χαρακτήρα.

3) Η γλώσσα των νέων συνιστά σε πολλές περιπτώσεις απόκλιση από την επίσημη

γλώσσα και αποξενώνει τους νέους από αυτήν. Οδηγεί σταδιακά σε σημαντική

συρρίκνωση του λεξιλογίου των νέων, επειδή υιοθετούν έναν στερεότυπο και

υποβαθμισμένο λόγο.

V. Παραθέματα

1) Τα κορακίστικα των νέων παραβιάζουν τους κανόνες της “καθώς πρέπει” ομιλίας.

Δηλαδή, είναι ακριβώς τέτοια πράξη ανταρσίας με το λόγο, είναι αμφισβήτηση της

γονεϊκής και της κοινωνικής εξουσίας με το χειρισμό των λέξεων. Με άλλα λόγια,

έχουν μεγάλο άδικο όσοι υποστηρίζουν ότι η γλώσσα των νέων είναι κακής

γλωσσικής οντότητας. Η γλώσσα των νέων είναι γλωσσικά πλούσια και

δημιουργική. Αλλά με την επιλογή των λέξεων, το ύφος και τη γραμματική παράγει

έμμεσα μηνύματα ριζοσπαστικά και επιθετικά. Με τις παραβιάσεις κανόνων της

σχολικής γλώσσας (του τονισμού ή των καταλήξεων) και με τους νεολογισμούς και

τις λέξεις σε πρότυπο της αργκό που εφευρίσκουν οι νέοι παράγουν μηνύματα μιας

νέας ταυτότητας. Μηνύματα διάκρισης από τις μεγαλύτερες γενεές του

“κατεστημένου” και μηνύματα αμφισβήτησης αρχών και αξιών. Με τη χρήση λέξεων

που είναι τολμηρές, λέξεων που σε άλλα πλαίσια είναι έντονα υβριστικές, οι νέοι

πετυχαίνουν την καταστροφή της “καθώς πρέπει ομιλίας” και μεταδίδουν άρρηκτα

μηνύματα αμφισβήτησης της κοινωνικής ιεραρχίας, άρνησης σεβασμού και κριτικής

αναίδειας. Με τις παραβιάσεις κανόνων της σχολικής γλώσσας μεταδίδουν

μηνύματα ριζοσπαστικών ιδεών και κοινωνικής αμφισβήτησης. Με τους

νεολογισμούς και το ύφος μεταδίδουν μηνύματα αλληλεγγύης μεταξύ τους και

αλληλοαναγνώρισης, κοινής ταυτότητας, συνενοχής και συλλογικής άρνησης των

παραδεδομένων αρχών και αξιών.

Άννα Φραγκουδάκη

2) Επαίρονται που σερφάρουν στο Internet, που κατέχουν πτυχία επάρκειας... Sorbonne,

που σιγοψιθυρίζουν τις τελευταίες επιτυχίες του MTV, αλλά αδυνατούν να

καταλάβουν τη σημασία της λέξης “καθομιλουμένη”...

Εκνευρίζονται με την κριτική των “μεγάλων”, μα όταν χαλαρώνουν

αυτοσαρκαζόμενοι τότε τα ερωτηματικά μεταλλάσσονται σε μαχαιριές στο σώμα της

γλώσσας. Τι σημαίνει “εν λευκώ”, ποια η διαφορά της “προέλευσης” από την

“προσέλευση”; Όσο για τις λέξεις “κάθιδρος” και “ασθμαίνων”, δεν τυγχάνουν

σωτηρίας ούτε και με τη συνδρομή της ετυμολογίας... Μα πώς να βρεις γλώσσα να

επικοινωνήσεις, να συνεννοηθείς, να ταυτιστείς, όταν τα σημεία αναφοράς δε

Μανόλης Μαυρακάκης, Έφη Ξύδη, Φιλόλογοι

filologikos-istotopos.gr

4

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Α´ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

συναντώνται πουθενά... Η γλώσσα δε γεννιέται, τρέφεται. Θέλει λογοτεχνία, βιβλίο,

κινηματογράφο, διάλογο. Θέλει σκέψη και γραφίδα. Θέλει “δύο” που θα συνομιλούν,

θα αναζητούν, θα αισθάνονται και ενίοτε θα αποτυπώνουν -έστω και άναρχα- στο

χαρτί λέξεις.

Αθηνά Χρηστάκη (εφημ. “Εξουσία", 13.6.2000)

3) Οι νέοι κάνουν πράξη ανταρσίας με το λόγο. Αμφισβητούν τις παραδεδομένες αξίες

με το χειρισμό των λέξεων.

Τα κορακίστικα των νέων αμφισβητούν τη μονολογία των γονιών και τις

ελληνικούρες των δασκάλων τους.

Καλλιεργούν την κοινωνική παρανόηση όσοι κατηγορούν τους νέους για γλώσσα

κακής ποιότητας. Ενοχλούνται από τη γλώσσα των νέων, αλλά δεν καταλαβαίνουν

ότι ενοχλούνται από τα έντονα νοήματα αμφισβήτησης και αυθάδειας που παράγει

αυτή η γλώσσα.

Από την άλλη μεριά, το αίτημα της διόρθωσης που κρύβεται πίσω από τις

καταγγελίες της γλώσσας των νέων (ως γλώσσας φτωχής και κακής ποιότητας) είναι

αίτημα κοινωνικό και όχι γλωσσικό.

Αν οι νέοι δέχονταν, για παράδειγμα, αυτήν την κριτική ως σωστή και άλλαζαν τον

τρόπο που μιλάνε, θα έπαυε η γλώσσα τους να παράγει μηνύματα αμφισβήτησης

και επιθετικότητας. Αν μιλούσαν μια προσαρμοσμένη και κανονιστική σχολική

γλώσσα, δε θα μπορούσαν να παράγουν όλα αυτά τα έμμεσα μηνύματα κοινωνικής

οργής και ανταρσίας. Αν κάτι τέτοιο, δηλαδή, μπορούσε να συμβεί (που δεν μπορεί),

θα φτώχαινε πριν απ’ όλα η γλώσσα των νέων. Και ύστερα θα έχανε την ικανότητα

να εκφράζει έμμεσα την άρνηση προσαρμογής και τη μεταξύ τους αλληλεγγύη και

συνοχή.

Άννα Φραγκουδάκη

1 / 4

Γ2 λειτουργία του ερωτηματος

 Τίθεται στο τέλος, άρα καταλήγει στον προβληματισμό για την ετοιμότητα του Έλληνα εκπαιδευτικού, δίχως απάντηση

Λειτουργεί ως μετάβαση , στοιχείο συνοχής, με την επόμενη όπου θα παρουσιάσει την αισιόδοξη πλευρά των πραγμάτων στο μέλλον.

Όσο αφορά το επικοινωνιακό αποτέλεσμα:

Θέτει το ενδιαφέρον πλαίσιο για μετακενωθει το μνμ στον δέκτη. Επίσης μεταφέρει στον αναγνώστη την ευθύνη απάντησης για την ετοιμότητα Έλληνα υ.

Έτσι με οικειότητα και θεατρικότητα δημιουργεί έναν νεκρό διάλογο ώστε να επικοινωνήσει το μνμ έστω κι αν δεν απαντάται.

Γ2 έκθεση πανελλαδικων

 

Εισήγηση με θέμα: «Οι προσφορές της τεχνολογίας στην εκπαίδευση, την εργασία και το πολιτισμικό γίγνεσθαι»

Αξιότιμοι καθηγητές, αγαπητοί συμμαθητές, κυρίες και κύριοι,

Στον 21ο αιώνα, η τεχνολογία έχει καταστεί ο βασικός μοχλός της ανθρώπινης προόδου και της κοινωνικής εξέλιξης. Δεν αποτελεί πλέον πολυτέλεια ή απλό εργαλείο, αλλά έναν τρόπο ζωής που διαμορφώνει τον τρόπο με τον οποίο μαθαίνουμε, εργαζόμαστε και δημιουργούμε. Ως μαθητής που μεγαλώνει μέσα σε αυτό το ψηφιακό περιβάλλον, αντιλαμβάνομαι ότι η τεχνολογία δεν είναι απλώς ένα σύνολο μηχανών και προγραμμάτων, αλλά μια δύναμη που επηρεάζει βαθιά την παιδεία, την οικονομία και τον πολιτισμό μας.

Πρώτα απ’ όλα, στην εκπαίδευση, η τεχνολογία έχει φέρει μια πραγματική επανάσταση. Η παραδοσιακή διδασκαλία εμπλουτίζεται με ψηφιακά μέσα, διαδραστικούς πίνακες, ηλεκτρονικά βιβλία και διαδικτυακές πλατφόρμες μάθησης. Οι μαθητές αποκτούν πρόσβαση σε πληθώρα πληροφοριών και καλλιεργούν δεξιότητες αυτομόρφωσης, συνεργασίας και κριτικής σκέψης. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση, που γνώρισε ιδιαίτερη άνθηση τα τελευταία χρόνια, καθιστά τη γνώση προσιτή σε κάθε γωνιά του πλανήτη, υπερβαίνοντας κοινωνικά και γεωγραφικά εμπόδια.

Στον τομέα της εργασίας, η τεχνολογία έχει μεταμορφώσει ριζικά τον τρόπο που εργαζόμαστε. Οι νέες μορφές επικοινωνίας και συνεργασίας, όπως τα διαδικτυακά συνέδρια και οι ψηφιακές πλατφόρμες, έχουν αυξήσει την αποδοτικότητα και την ευελιξία. Η τηλεργασία επιτρέπει πλέον σε πολλούς ανθρώπους να εργάζονται από το σπίτι, εξισορροπώντας επαγγελματική και προσωπική ζωή. Επιπλέον, νέοι κλάδοι, όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η πληροφορική, ανοίγουν ορίζοντες και δημιουργούν θέσεις εργασίας που πριν λίγα χρόνια φάνταζαν αδιανόητες.

Όσον αφορά το πολιτισμικό γίγνεσθαι, η τεχνολογία έχει μεταβάλει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο παράγεται και διαδίδεται ο πολιτισμός. Οι τέχνες αξιοποιούν τις ψηφιακές δυνατότητες για να εκφράσουν νέες μορφές δημιουργίας, ενώ τα κοινωνικά δίκτυα λειτουργούν ως χώροι πολιτιστικής επικοινωνίας και αλληλεπίδρασης. Η ψηφιοποίηση των μουσείων, των βιβλιοθηκών και των αρχείων επιτρέπει τη διαφύλαξη της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και την πρόσβαση σε αυτήν από κάθε άνθρωπο στον κόσμο.

Συνοψίζοντας, η τεχνολογία είναι μια αστείρευτη πηγή δυνατοτήτων, ικανή να υπηρετήσει την πρόοδο και τον άνθρωπο, αρκεί να χρησιμοποιείται με επίγνωση και υπευθυνότητα. Δεν είναι αυτή που καθορίζει την πορεία της ανθρωπότητας, αλλά ο τρόπος με τον οποίο εμείς την αξιοποιούμε. Αν τη χρησιμοποιήσουμε με σοφία, θα γίνει το μέσο για έναν κόσμο πιο δίκαιο, μορφωμένο και πολιτισμένο· έναν κόσμο όπου η γνώση, η εργασία και η δημιουργία θα υπηρετούν πραγματικά τον άνθρωπο.

Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.

Ερωτόκριτος

Η  Αρετούσα δεν εμφανίζεται καθόλου στο απόσπασμα, ωστόσο είναι πανταχού παρούσα. Η  αμετακίνητη αποφασιστικότητα, η σταθερότητα του χαρακτήρα της και η δύναμη του έρωτα της αποκαλύπτονται εμμέσως, πλην σαφώς. Αρχικά ο ποιητής, περιγράφοντας την είσοδο δυο πουλιών που ζευγαρώναν στο κελί της, κατορθώνει να μας περιγράψει τις  σκληρές συνθήκες ζωής στη φυλακή. Μόνο με ένα επίθετο. Σκοτεινή. Κι αυτό αρκεί.  Εφόσον ήδη μας έχει περιγράψει την ομορφιά της φύσης, τη λάμψη του ήλιου, τη δύναμη της ζωής κι η Αρετούσα εμφανίζεται να μην υποκύπτει στο πειρασμό, αποκαλύπτεται προδρομικά (ή… προσωλομικά) αληθινά «ελεύθερη πολιορκημένη». Έπειτα, ο λόγος δίνεται στη Φροσύνη, την  παραμάνα της, μια λαϊκή γυναίκα που τη συνόδευε κατά την φυλάκιση της,  κι εκείνη αντιλαμβάνεται σωστά πως τα πουλιά είναι οιωνός. Αλλά τον ερμηνεύει λάθος. Εικάζει, με τη λαϊκή σοφία που της έχει διδάξει σκληρά η ζωή,  πως σημαίνει ότι θα σταματήσει να είναι αρνητική στον γάμο, θα ξεχάσει τον Ερωτόκριτο, θα παντρευτεί τον ξένο και θα απελευθερωθεί… Κι από τα επιχειρήματά της, μολονότι τονίζει στο τέλος πως ο ξένος γλύτωσε την πατρίδα της κάνοντας έναν έμμεσο συναισθηματικό εκβιασμό, το ισχυρότερο είναι η ανάγκη υπακοής στην οικογένεια. «Υποτάξου στον πατέρα σου. Δεν μπορείς να του αντισταθείς. Εσύ θα μείνεις στη φυλακή κι αυτός εξορία.  Ακόμα κι αν πεθάνει ο πατέρας σου, οι εντολές δεν θα πάψουνε να ισχύουν…». Όμως, η Αρετούσα δεν την ακούει κι ανταμείβεται με τη δυνατότητα να μπορεί να τραγουδήσει στον Ερωτόκριτο -και, συγχωρήστε μου τον αναχρονισμό, «Καινούρια τώρα ζωή ας ξαναρχίσουμε οι δυο μας…»

Συγκρίνοντας, λοιπόν, τις δυο Αρετές, βλέπουμε πόσο ολωσδιόλου αντίθετα αντιδρούν στο θέμα του έρωτα και του γάμου -και κυρίως του γάμου από προξενιό. Η Αρετή εγκλωβισμένη από γεννησιμιού της στην αδιάκοπη φροντίδα της μητέρας της, αποκλεισμένη στους τέσσερις τοίχους της σπιτιού, μαθημένη να αντιμετωπίζεται σαν ένα πολύτιμο αντικείμενο, αφήνεται παθητικά και χωρίς αντίδραση σε μια αδιαμαρτύρητη αποδοχή των αποφάσεων των άλλων για την ίδια. Ίσως θα μπορούσαμε να πούμε ότι, σαν την Μουτζάν κι αυτή (εδώ, εδώ κι εδώ), μπορεί να αποδέχθηκε το γάμο της για να ξεφύγει από τον οικιακό εγκλεισμό της, πως ήταν ο μόνος τρόπος απόδρασης που εκ των πραγμάτων ήξερε. Την βλέπουμε όμως πιο μετά, το ίδιο πειθήνια, υπάκουα, αδιάφορα σχεδόν, να αφήνει την νυφική της κατοικία και να ακολουθεί τον αδερφό της. Ο θάνατος θα την βρει, ετεροπροσδιοριζόμενη πάντοτε, κομπάρσο στην ιστορία της ζωής της…

Η Αρετούσα αντίθετα, η καλομαθημένη βασιλοπούλα, γνωρίζει τον έρωτα κι αυτό αρκεί να την αλλάξει τελείως. Μπορεί να ταυτίζει τη ζωή της με τον Ερωτόκριτο, αλλά αυτό το κάνει αφού έχει μπορέσει να αυτοπροσδιοριστεί ίδια, είναι επιλογή της και το κατορθώνει ως ολοκληρωμένος άνθρωπος,  αψηφώντας παραδεδομένους θεσμούς και αντιλήψεις και μη διστάζοντας να συγκρουστεί με την πατρική εξουσία (με κάθε εξουσία ουσιαστικά, εφόσον ο πατέρας της είναι βασιλιάς) και τις κοινωνικές επιταγές… Κι αφού «πέρα πηγαίνει στην τιμή και την πεποίθησί» της κατορθώνει να ζήσει τον έρωτά της, εν πολλοίς να καθορίσει η ίδια την μοίρα της.  (Της γράφει κι ο Αλκίνοος ένα τραγουδάκι…).

Ξέρετε πολλές που το πέτυχαν αυτό;

Η κρητική κοινωνία του 17ου αιώνα, παράγωγο της οποίας είναι ο «Ερωτόκριτος», εξηγεί τη διαφορετικότητα αυτή στην συμπεριφορά των δύο Αρετών.  Η αναγκαστικά ειρηνική, μετά την  κατάλυση της βυζαντινής αυτοκρατορίας, συνύπαρξη Βενετών και Κρητικών έφερε την Κρήτη σε επαφή με την Αναγέννηση και τις ευεργετικές επιρροές της στο ανθρώπινο πνεύμα. Η ανάπτυξη του θεάτρου στην Κρήτη υποδηλώνει την ύπαρξη ενός καλλιεργημένου  κοινού, το οποίο έχει την δυνατότητα να σκεφτεί ελεύθερα και να κρίνει… Και σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η εμφάνιση μιας λογοτεχνικής ηρωίδας με τα χαρακτηριστικά της Αρετούσας κρίνεται επαρκώς αιτιολογημένη…

Πηγή: http://afterschoolbar.blogspot.gr/2012/10/767-818.html

Η γυναίκα στην παραδοσιακή και στη σύγχρονη κοινωνία

Στις δυτικές κοινωνίες η παραδοσιακή-πατριαρχική οικογένεια χαρακτηριζόταν από την ανισότητα ανάμεσα στα δύο φύλα η οποία επεκτεινόταν σε όλους τους τομείς της ζωής.

Βασικά χαρακτηριστικά των παραδοσιακών-πατριαρχικών κοινωνιών ήταν:

1. O γάμος στηριζόταν στα κοινωνικο-οικονομικά συμφέροντα των δύο συμβαλλομένων οικογενειών· Επομένως ο έρωτας ή η ρομαντική αγάπη δεν αποτελούσε προϋπόθεση, ούτε υπήρχαν προσδοκίες για ανάπτυξη ενός τέτοιου είδους αγάπης. H επιλογή συντρόφου γινόταν από τους γονείς και οι επιθυμίες του ζευγαριού δε θεωρούνταν συνήθως σημαντικές.
2. H σεξουαλικότητα ήταν άμεσα συνυφασμένη με την αναπαραγωγή. H ανισότητα μεταξύ αντρών και γυναικών επεκτεινόταν και στη σεξουαλική τους ζωή. Οι άντρες είχαν το δικαίωμα πριν από το γάμο τους να έχουν σεξουαλικές εμπειρίες – όμως θέλοντας να εξασφαλίσουν τη συνέχεια στην καταγωγή και τη μεταβίβαση της περιουσίας, ήθελαν να είναι σίγουροι ότι μια συγκεκριμένη γυναίκα θα ήταν η μητέρα των παιδιών τους. Για αυτό η παρθενιά ήταν μια θεμελιώδης αρετή που έπρεπε να χαρακτηρίζει μια γυναίκα για να μπορέσει να παντρευτεί, ενώ παράλληλα η αφοσίωση και η πίστη προς τον άντρα τους ήταν δύο αρετές που καλλιεργούνταν στα κορίτσια και απαιτούνταν από την παραδοσιακή κοινωνία ώστε να μπορέσει ένας γάμος να στεριώσει.
3. Οι οικογένειες ήταν πολυμελείς – τα παιδιά αποτελούσαν οικονομική επένδυση για μια οικογένεια αφού τόσο οι αγροτικές εργασίες όσο και οι δουλειές του νοικοκυριού απαιτούσαν μεγάλο αριθμό εργατικών χεριών. Τα παιδιά έπρεπε να είναι υπάκουα στους γονείς [βρίσκονταν σε παρόμοια κοινωνική θέση όπως και οι γυναίκες] ενώ παράλληλα, δεν ανατρέφονταν με βάση τις ψυχοσωματικές τους ανάγκες αλλά οι γονείς ενδιαφέρονταν περισσότερο για τη συνεισφορά τους στις κοινές οικογενειακές ασχολίες που είχαν ως στόχο την επιβίωση της οικογένειας.                    H ανάπτυξη της τεχνολογίας και των επιστημών και η εξάπλωσή τους σε μια μεγάλη μερίδα χωρών ήταν ένας από τους πιο σημαντικούς λόγους που επηρέασαν τις αξίες, τις αντιλήψεις και κατά συνέπεια τη συμπεριφορά των ανθρώπων. Οι γενικές αυτές κοινωνικο-οικονομικές αλλαγές συνοδεύτηκαν από μια σειρά αλλαγών στους διάφορους κοινωνικούς θεσμούς – όπως η οικογένεια. O ρόλος των γυναικών μέσα στην οικογένεια και στην κοινωνία γενικότερα έχει ενδυναμωθεί αφού σήμερα διεκδικούν το δικαίωμα μόρφωσης τους, ένταξης στην αγορά εργασίας, είναι οικονομικά ανεξάρτητες, διεκδικούν μεγαλύτερη νομική ισότητα, έχουν περισσότερη ελευθερια .

Stars

Καλώς ήρθατε παιδιά!

Εντοπίστε λογοτεχνικά σχήματα στο κείμενο του Ερωτοκρίτου και σχολιαστές τα. Δηλαδή, τι λένε και πως λειτουργούν! 

Καλή αρχη