Ιδιόλεκτος νέων

  Η υιοθέτηση γλωσσικών τύπων που ενστερνίζεται και η ομάδα, καθώς

ενσωματώνονται γρηγορότερα και γίνονται πιο εύκολα αποδεκτοί απ᾽ αυτήν.

2) Με τον ιδιαίτερο αυτό τρόπο έκφρασης οι νέοι διαφοροποιούνται από τους

μεγαλύτερους. Πιο συγκεκριμένα, συμβολίζουν ότι ανήκουν σε μια γενιά με δικά της

ενδιαφέροντα και αξίες, που διαφέρει από αυτή των ενηλίκων. Με τη γλώσσα τους ,

επίσης εκφράζουν τη διαμαρτυρία τους προς το πολιτικό και ιδεολογικό

κατεστημένο.

3) Η εξάπλωση των σύγχρονων τεχνολογιών στην καθημερινή ζωή των νέων και η

επικοινωνία μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, τους οδηγεί στην υιοθέτηση

ενός γλωσσικού ιδιώματος – όπως αυτού των greeklish.

4) Στους νέους επικρατεί η αντίληψη ότι χρησιμοποιώντας ξεχωριστό γλωσσικό κώδικα

είναι εξελιγμένοι, αφού συμμετέχουν στις τελευταίες τεχνολογικές εξελίξεις.

5) Η γλώσσα των νέων είναι μια γλώσσα άμεση (κάνει τους νέους να αισθάνονται

οικεία μεταξύ τους) και δύσκολα αποκωδικοποιήσιμη από τους ενήλικες, γιατί

πρώτον είναι συνθηματική και δεύτερον πολλές λέξεις λέγονται και γράφονται μισές

ή με αρτικόλεξα.

6) Οι νέοι έχουν συχνά την τάση να επαναστατούν, να απορρίπτουν και να

Μανόλης Μαυρακάκης, Έφη Ξύδη, Φιλόλογοι

filologikos-istotopos.gr

2

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Α´ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

αμφισβητούν καθιερωμένους τρόπους συμπεριφοράς, καθώς και παραδοσιακούς

θεσμούς (σχολείο, οικογένεια, κράτος). Επιδεικνύουν έτσι, την επαναστατικότητά

τους και τις προοδευτικές τους αντιλήψεις αναζητώντας νέα εκφραστικά μέσα.

7) Η απουσία μελέτης και επαφής με το βιβλίο και τη γνώση, σε συνδυασμό με τον

μιμητισμό (συμπεριφορά, ενδυμασία, τρόπος ψυχαγωγίας, μουσική, γλώσσα) μέσω

της επίδρασης της ξένης κουλτούρας που προβάλλεται έντονα κυρίως από τα

ΜΜΕ(τηλεόραση, ίντερνετ).

8) Η ανάγκη πρωτοτυπίας, δημιουργικότητας και εκφραστικότητας που εκδηλώνεται

με τη δημιουργία μιας νέας γλώσσας.

ΙΙΙ. Θετικά της γλώσσας των νέων

1) Εμπλουτίζει και συχνά ανανεώνει τη μητρική γλώσσα με κάποιες λέξεις και

εκφράσεις που σταδιακά μπορεί να χρησιμοποιούνται και από ενήλικες. Πολλές από

αυτές επίσης που ανταποκρίνονται στους κανόνες της γραμματικής και του

συντακτικού εντάσσονται στο ελληνικό λεξιλόγιο και το εμπλουτίζουν.

2) Δείχνει το χιούμορ, την επινοητικότητα, τη δημιουργικότητα και τη φαντασία των

νέων στοιχεία που αν τα αξιοποιήσουν και σε άλλους τομείς της ζωής μπορούν να

συμβάλλουν στην πρόοδο και την ευημερία της κοινωνίας.

3) Δεν αποτελεί κίνδυνο για την επίσημη γλώσσα, διότι χρησιμοποιείται σε

συγκεκριμένες επικοινωνιακές περιστάσεις και η χρήση της περιορίζεται όταν ο νέος

ενηλικιώνεται.

4) Εκφράζει τη νεανική κουλτούρα και ιδιοσυγκρασία. Συγκεκριμένα εκπέμπει

μηνύματα οικειότητας, αλληλεγγύης και αμφισβήτησης. Με αυτό τον τρόπο

επικοινωνίας οι νέοι προσπαθούν να διαφοροποιηθούν από τη γλωσσική νόρμα και

από τον κόσμο ενηλίκων.

ΙV. Αρνητικά της γλώσσας των νέων

1) Δημιουργείται πρόβλημα στην επικοινωνία με ανθρώπους άλλων ηλικιών, κυρίως

τους ενήλικες, που δεν είναι εξοικειωμένοι με τη γλώσσα των νέων με συνέπεια να

μην αντιλαμβάνονται το περιεχόμενο των όρων που χρησιμοποιούν οι νέοι. Πολλές

φορές η αδυναμία επικοινωνίας και συνεννόησης δημιουργεί παρεξηγήσεις,

δυσχεραίνει τις σχέσεις τους με τους ενήλικες και διευρύνει το χάσμα των γενεών.

2) Οι νέοι αδυνατούν να εκφράσουν με ακρίβεια, σαφήνεια και πληρότητα τις σκέψεις

Μανόλης Μαυρακάκης, Έφη Ξύδη, Φιλόλογοι

filologikos-istotopos.gr

3

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Α´ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

και τα συναισθήματά τους, εξαιτίας των περιορισμένων εκφραστικών δυνατοτήτων

της γλώσσας που χρησιμοποιούν, του στερεοτυπικού και συνθηματικού της

χαρακτήρα.

3) Η γλώσσα των νέων συνιστά σε πολλές περιπτώσεις απόκλιση από την επίσημη

γλώσσα και αποξενώνει τους νέους από αυτήν. Οδηγεί σταδιακά σε σημαντική

συρρίκνωση του λεξιλογίου των νέων, επειδή υιοθετούν έναν στερεότυπο και

υποβαθμισμένο λόγο.

V. Παραθέματα

1) Τα κορακίστικα των νέων παραβιάζουν τους κανόνες της “καθώς πρέπει” ομιλίας.

Δηλαδή, είναι ακριβώς τέτοια πράξη ανταρσίας με το λόγο, είναι αμφισβήτηση της

γονεϊκής και της κοινωνικής εξουσίας με το χειρισμό των λέξεων. Με άλλα λόγια,

έχουν μεγάλο άδικο όσοι υποστηρίζουν ότι η γλώσσα των νέων είναι κακής

γλωσσικής οντότητας. Η γλώσσα των νέων είναι γλωσσικά πλούσια και

δημιουργική. Αλλά με την επιλογή των λέξεων, το ύφος και τη γραμματική παράγει

έμμεσα μηνύματα ριζοσπαστικά και επιθετικά. Με τις παραβιάσεις κανόνων της

σχολικής γλώσσας (του τονισμού ή των καταλήξεων) και με τους νεολογισμούς και

τις λέξεις σε πρότυπο της αργκό που εφευρίσκουν οι νέοι παράγουν μηνύματα μιας

νέας ταυτότητας. Μηνύματα διάκρισης από τις μεγαλύτερες γενεές του

“κατεστημένου” και μηνύματα αμφισβήτησης αρχών και αξιών. Με τη χρήση λέξεων

που είναι τολμηρές, λέξεων που σε άλλα πλαίσια είναι έντονα υβριστικές, οι νέοι

πετυχαίνουν την καταστροφή της “καθώς πρέπει ομιλίας” και μεταδίδουν άρρηκτα

μηνύματα αμφισβήτησης της κοινωνικής ιεραρχίας, άρνησης σεβασμού και κριτικής

αναίδειας. Με τις παραβιάσεις κανόνων της σχολικής γλώσσας μεταδίδουν

μηνύματα ριζοσπαστικών ιδεών και κοινωνικής αμφισβήτησης. Με τους

νεολογισμούς και το ύφος μεταδίδουν μηνύματα αλληλεγγύης μεταξύ τους και

αλληλοαναγνώρισης, κοινής ταυτότητας, συνενοχής και συλλογικής άρνησης των

παραδεδομένων αρχών και αξιών.

Άννα Φραγκουδάκη

2) Επαίρονται που σερφάρουν στο Internet, που κατέχουν πτυχία επάρκειας... Sorbonne,

που σιγοψιθυρίζουν τις τελευταίες επιτυχίες του MTV, αλλά αδυνατούν να

καταλάβουν τη σημασία της λέξης “καθομιλουμένη”...

Εκνευρίζονται με την κριτική των “μεγάλων”, μα όταν χαλαρώνουν

αυτοσαρκαζόμενοι τότε τα ερωτηματικά μεταλλάσσονται σε μαχαιριές στο σώμα της

γλώσσας. Τι σημαίνει “εν λευκώ”, ποια η διαφορά της “προέλευσης” από την

“προσέλευση”; Όσο για τις λέξεις “κάθιδρος” και “ασθμαίνων”, δεν τυγχάνουν

σωτηρίας ούτε και με τη συνδρομή της ετυμολογίας... Μα πώς να βρεις γλώσσα να

επικοινωνήσεις, να συνεννοηθείς, να ταυτιστείς, όταν τα σημεία αναφοράς δε

Μανόλης Μαυρακάκης, Έφη Ξύδη, Φιλόλογοι

filologikos-istotopos.gr

4

ΕΚΦΡΑΣΗ-ΕΚΘΕΣΗ Α´ ΤΑΞΗΣ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ

συναντώνται πουθενά... Η γλώσσα δε γεννιέται, τρέφεται. Θέλει λογοτεχνία, βιβλίο,

κινηματογράφο, διάλογο. Θέλει σκέψη και γραφίδα. Θέλει “δύο” που θα συνομιλούν,

θα αναζητούν, θα αισθάνονται και ενίοτε θα αποτυπώνουν -έστω και άναρχα- στο

χαρτί λέξεις.

Αθηνά Χρηστάκη (εφημ. “Εξουσία", 13.6.2000)

3) Οι νέοι κάνουν πράξη ανταρσίας με το λόγο. Αμφισβητούν τις παραδεδομένες αξίες

με το χειρισμό των λέξεων.

Τα κορακίστικα των νέων αμφισβητούν τη μονολογία των γονιών και τις

ελληνικούρες των δασκάλων τους.

Καλλιεργούν την κοινωνική παρανόηση όσοι κατηγορούν τους νέους για γλώσσα

κακής ποιότητας. Ενοχλούνται από τη γλώσσα των νέων, αλλά δεν καταλαβαίνουν

ότι ενοχλούνται από τα έντονα νοήματα αμφισβήτησης και αυθάδειας που παράγει

αυτή η γλώσσα.

Από την άλλη μεριά, το αίτημα της διόρθωσης που κρύβεται πίσω από τις

καταγγελίες της γλώσσας των νέων (ως γλώσσας φτωχής και κακής ποιότητας) είναι

αίτημα κοινωνικό και όχι γλωσσικό.

Αν οι νέοι δέχονταν, για παράδειγμα, αυτήν την κριτική ως σωστή και άλλαζαν τον

τρόπο που μιλάνε, θα έπαυε η γλώσσα τους να παράγει μηνύματα αμφισβήτησης

και επιθετικότητας. Αν μιλούσαν μια προσαρμοσμένη και κανονιστική σχολική

γλώσσα, δε θα μπορούσαν να παράγουν όλα αυτά τα έμμεσα μηνύματα κοινωνικής

οργής και ανταρσίας. Αν κάτι τέτοιο, δηλαδή, μπορούσε να συμβεί (που δεν μπορεί),

θα φτώχαινε πριν απ’ όλα η γλώσσα των νέων. Και ύστερα θα έχανε την ικανότητα

να εκφράζει έμμεσα την άρνηση προσαρμογής και τη μεταξύ τους αλληλεγγύη και

συνοχή.

Άννα Φραγκουδάκη

1 / 4