ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΑΣΚΗΣΕΙΣ 

Να εντοπίσετε και να αναγνωρίσετε τις επιρρηματικές μετοχές στις παρακάτω προτάσεις:

1. Ἕλλην ὢν Ἕλληνας ἀδικεῖ.
2. Ἀρταξέρξου βασιλεύοντος Κῦρος ἐπὶ Σοῦσα ἐστράτευσεν.
3. Ἀλλὰ τί δὴ ὑμᾶς ἐξὸν ἀπολέσαι οὐκ ἐπὶ τοῦτο ἤλθομεν.
4. Ταῦτα ἐποίουν γενομένου σκότους.
5. Ἐπαιάνιζον ἅμα πλέοντες.
6. Ἔστησαν τρόπαιον ὡς νενικηκότες.
7. Καὶ διὰ τοῦτο ὀργισθεὶς Ἀπόλλων κτείνει Κύκλωπας.
8. Οἱ Θηβαῖοι συνεκάλεσαν ἀπὸ τῶν πόλεων ἁπασῶν ἀκουσομένους τῆς παρὰ βασιλέως ἐπιστολῆς.
9. Οἱ Ἕλληνες παρεσκευάζοντο ὡς δεξόμενοι αὐτόν.
10. Ἐλθόντος τοῦ θανάτου οὐδεὶς βούλεται ἀποθανεῖν.
11. Νικήσαντες ἁπάντων τούτων ὑμεῖς κύριοι ἔσεσθε.
12. Οἱ βάρβαροι ἀπῆλθον οὐδὲν ἀποκρινόμενοι.
13. Ἐπορεύοντο κατοψόμενοι τοὺς πολεμίους.
14. Καὶ γὰρ ὡς ἐγὼ οἶμαι, ὀνήσεσθε ἀκούοντες.
15. Τοιαῦτα αὐτοῖς τὸ μέγεθος καὶ τοσαῦτα τὸ πλῆθος εἴργασται, ὥστε μήτ’ ἂν ψευδόμενον δεινότερα τῶν ὑπαρχόντων κατηγορῆσαι.
16. Οὕτω περὶ µικρῶν ἐκινδυνεύοµεν ἐξὸν ἀδεῶς πολλὰ κεκτῆσθαι.
17. Καὶ αἰσχρὸν τοὺς μὲν περὶ τὰ Τρωϊκὰ γενομένους μιᾶς γυναικὸς ἁρπασθείσης οὕτως ἅπαντας συνοργισθῆναι τοῖς ἀδικηθεῖσιν.

Οι παραπάνω συντακτικές ασκήσεις έχουν αντληθεί από την ιστοσελίδα study4exams.gr

1. Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε τις επιρρηματικές μετοχές και να τις χαρακτηρίσετε:

– Οὗτος ταῦτα εἰπὼν ἐκαθέζετο.

– Πολλοὶ ὄντες ἐνίκησαν.

– Οἱ Θηβαῖοι ἐπορεύοντο καίοντες οἰκίας.

– Τούτων οὕτως ἐχόντων βούλομαι ὑμῖν συμβουλεύειν.

– Ὁ Νικίας ταῦτα φοβούμενος ἔστειλεν ἐπιστολήν.

– Ὀλίγοι ὄντες πολλοὺς ἐνίκησαν.

– Ταῦτα ποιοῦντες τὰ δίκαια ψηφίζεσθε.

– Ἀρταξέρξης πείθεται καὶ συλλαμβάνει Κῦρον φονεύσων.

– Ἦλθεν ἐξ Ἀθηνῶν Θυμοχάρης ἔχων ναῦς ὀλίγας.

2. Να αναγνωρίσετε το είδος των επιρρηματικών μετοχών στις παρακάτω προτάσεις και να πείτε εάν είναι συνημμένες ή απόλυτες.

α. Τοῦτο λέξων ἔρχομαι.

β. Ταῦτα ποιοῦντες, τὰ δίκαια ψηφιεῖσθε. (= θα αποφασίσετε δίκαια).

γ. Δρυός πεσούσης πᾶς ἀνήρ ξυλεύεται.

δ. Ἅμα ταῦτα εἰπὼν ἀνέστη.

ε. Οἱ Κερκυραῖοι ὡς νενικηκότες τρόπαιον ἔστησαν.

Στ. Ὁρῶντες δέ οἱ ἄλλοι τά γιγνόμενα καθίζουσιν ἐς τό Ἥραίον ἱκέται καί γίγνονται οὐκ ἐλάσσους τετρακοσίων.

ζ. Ἦλθεν ἔχων ναῦς ὀλίγας.

η. Συμβουλεύω σοι καίπερ νεότερος ὤν.

θ. Βουλόμενοι δέ τό σαφές εἰδέναι κατέπλευσαν ἐς ἔμβατον τῆς Ἐρυθραίας.

ΕΚΘΕΣΗ Β ΛΥΚΕΙΟΥ

Γλώσσα και Πολιτισμός

Οδυσσέα Ελύτη, «Λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης»[1]

Κύριοι Ακαδημαϊκοί, Κυρίες και Κύριοι,

Ας μου επιτραπεί, παρακαλώ, να μιλήσω στο όνομα της φωτεινότητας και της διαφάνειας. Επειδή οι ιδιότητες αυτές είναι που καθορίσανε τον χώρο μέσα στον οποίο μου ετάχθη να μεγαλώσω και να ζήσω. Και αυτές είναι που ένιωσα, σιγά – σιγά, να ταυτίζονται μέσα μου με την ανάγκη να εκφρασθώ. Είναι σωστό να προσκομίζει κανείς στην τέχνη αυτά που του υπαγορεύουν η προσωπική του εμπειρία και οι αρετές της γλώσσας του. Πολύ περισσότερο όταν οι καιροί είναι σκοτεινοί και αυτό που του υπαγορεύουν είναι μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ορατότητα. Δεν μιλώ για τη φυσική ικανότητα να συλλαμβάνει κανείς τ’ αντικείμενα σ’ όλες τους τις λεπτομέρειες αλλά για τη μεταφορική, να κρατά την ουσία τους και να τα οδηγεί σε μια καθαρότητα τέτοια που να υποδηλώνει συνάμα την μεταφυσική τους σημασιολογία.

Μας έφταιγε άλλοτε η αμάθεια. Σήμερα μας φταίει η μεγάλη γνώση. Δεν έρχομαι μ’ αυτά που λέω να προστεθώ στην μακρά σειρά των επικριτών του τεχνικού μας πολιτισμού. Μια σοφία παλαιή όσο και η χώρα που μ’ εξέθρεψε, μ’ εδίδαξε να δέχομαι την εξέλιξη, να χωνεύω την πρόοδο μαζί με όλα της τα παρεπόμενα, όσο δυσάρεστα και αν μπορεί να είναι αυτά.

Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μια τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιας μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος που κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών.

Είναι, το ξέρω, άτοπο ν’ αναφέρεται κανείς σε προσωπικές περιπτώσεις. Και ακόμη πιο άτοπο να επαινεί το σπίτι του. Είναι όμως κάποτε απαραίτητο, στον βαθμό που αυτά βοηθούν να δούμε πιο καθαρά μιαν ορισμένη κατάσταση πραγμάτων. Και είναι σήμερα η περίπτωση.

Μου εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ’ όλ’ αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ’ ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στη υλικο-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ[2] ή ένας Πίνδαρος[3] π.χ. – χωρίς ωστόσο να έχει το αντίκρισμα που είχαν εκείνοι επάνω στην έκταση της πολιτισμένης τότε ανθρωπότητας.

Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν’ αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται[4] η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μην γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.

 Οδυσσέας Ελύτης, Εν λευκώ, Ίκαρος, Αθήνα 2006 (αποσπάσματα)

---

[1] Ο Οδυσσέας Ελύτης κάνει μια απόπειρα απολογισμού για τον εαυτό του και την τέχνη του, τη στιγμή που αποδέχεται το βραβείο Νόμπελ, στις 18 Οκτωβρίου 1979.

[2] Η Σαπφώ, (630 – 570 π.Χ.), ήταν Ελληνίδα λυρική ποιήτρια από τη Λέσβο, ιδιαίτερα γνωστή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα για τα ποιήματά της.

[3] Ο Πίνδαρος (522 π.Χ. – 443 π.Χ.) υπήρξε λυρικός ποιητής της Αρχαίας Ελλάδας.

[4] αποκτώ κάτι επιπλέον

Παρατηρήσεις

Α1. Για την προετοιμασία  μιας ομαδικής εργασίας στο μάθημα ‘Έκθεση – Έκφραση διάβασες το παραπάνω κείμενο. Να συνοψίσεις σε συνεχή λόγο (60 – 70 λέξεις) την πέμπτη παράγραφο (Μου εδόθηκε … ανθρωπότητας) και έκτη (Εάν η γλώσσα … ελληνική ποίηση), για να ενημερώσεις για το περιεχόμενό τους τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας σου.

Μονάδες 15

Α2. Γ. Μπαμ­πι­νι­ώ­της: «Γνω­ρί­ζου­με ὅ­τι ἡ ἑλ­λη­νι­κὴ ἀ­πο­τε­λεῖ μο­να­δι­κὸ πα­ρά­δειγ­μα γλώσ­σας μὲ ἀ­δι­ά­σπα­στη ἱ­στο­ρι­κὴ συ­νέ­χεια καὶ μὲ τέ­τοι­α δο­μι­κὴ καὶ λε­ξι­λο­γι­κὴ συνο­χὴ  ποὺ νὰ ἐ­πι­τρέ­πη νὰ μι­λοῦ­με γιὰ μί­α «ἑ­νια­ία ἑλ­λη­νι­κὴ γλῶσ­σα» ἀ­πὸ τὴν ἀρχαι­ό­τη­τα  ὡς σή­με­ρα». Συμφωνεί ο  συντάκτης του κειμένου  με την παραπάνω άποψη; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.

Μονάδες 15

Β1.α) Να βρείτε τρία παραδείγματα  μεταφορικής  χρήσης της γλώσσας. Πού στοχεύει ο πομπός με τη χρήση τους και τι προσδίδει στον λόγο;

 Μονάδες 7

Β1.β) Να εντοπίσετε  τρία στοιχεία του  κειμένου  που αποδεικνύουν ότι πρόκειται για προσχεδιασμένο προφορικό λόγο (ομιλία).

Μονάδες 3

Β2.α) Να γράψετε τέσσερις παράγωγες ή σύνθετες λέξεις από τη λέξη γλώσσα.

Μονάδες 4

Β2.β) Να δώσετε τα αντώνυμα των παρακάτω υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου:

Παλαιή  (2η παράγραφος)

Πρόοδο  (2η παράγραφος)

Δέχομαι  (2η παράγραφος)

Αρμονική  (3η παράγραφος)

Ορισμένη  (4η παράγραφος)

Μονάδες 5

Β3.α) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις (με έντονη γραφή στο κείμενο):

Επειδή  (1η  παράγραφος)

Όμως  (3η  παράγραφος)

Παρ’όλ’ αυτά  (5η  παράγραφος)

Ωστόσο (5η  παράγραφος)

Εάν  (6η παράγραφος)

Μονάδες 5

Β3. β) «Να τιμήσετε το πρόσωπό μου και την ποίηση μιας μικρής χώρας». Γιατί ο Ελύτης επέλεξε την ενεργητική σύνταξη; Να μετατρέψετε τη σύνταξη σε παθητική.

Μονάδες 6

Γ. Παραγωγή Λόγου

Η γλώσσα δεν αποτελεί απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, αλλά και φορέα ηθικών αξιών.

Συμμετέχοντας σε μια ημερίδα με θέμα «Γλώσσα, ο πιο μεγάλος θησαυρός», στην οποία θα λάβουν μέρος όλα τα σχολεία του Νομού σου, ως εκπρόσωπος του μαθητικού σου συμβουλίου καλείσαι να διαμορφώσεις μια γραπτή εισήγηση στην οποία θα εξηγήσεις τη σημασία που έχει για τη ζωή των νέων η γνώση και η σωστή χρήση της μητρικής τους γλώσσας. (250-300 λέξεις)

Μονάδες 40

ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΚΑΙ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΤΕΡΟΠΤΩΤΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΙ

Όταν ο ονοματικός προσδιορισμός δεν συμφωνεί στην πτώση με τη λέξη που προσδιορίζει τότε καλείται ετερόπτωτος προσδιορισμός και τίθεται σε μια από τις πλάγιες πτώσεις: Γενική, Δοτική, Αιτιατική.

​Γενική
Όταν εξαρτάται από ουσιαστικό ή επίθετο μπορεί να είναι:

• Γενική Διαιρετική: Φανερώνει το σύνολο, ενώ το ουσιαστικό ή το επίθετο είναι μέρος του συνόλου αυτού. Συχνά τη βρίσκουμε ύστερα από λέξεις που δηλώνουν ποσό, αριθμό, εμπρόθετο προσδιορισμό, και υπερθετικό (πολὺ, πᾶν, τὶ, ἡμισυ)

Π.χ.        Πολλοί τῶν στρατιωτῶν. 
Οἱ νέοι τῶν ὁπλιτῶν.

• Γενική Κτητική: Φανερώνει τον κτήτορα, κάτοχο ενός πράγματος. Συχνά τίθεται ύστερα από τα: φίλος, συγγενής, ξένος, κοινὸς, ἱερὸς, ἐχθρὸς, οἰκεῖος, ἑταῖρος, ἴδιος.

Π.χ.        Ἡ οἰκία τοῦ πρυτάνεως. 
Μένων ἦν φίλος τοῦ Ἀριαίου.

• Γενική του Δημιουργού: Φανερώνει εκείνον που δημιουργεί κάτι.

Π.χ.        Νόμοι Δράκοντος. 
Λόγος Λυσίου.
Ἔργον ἀνδρὸς.

• Γενική του Περιεχομένου ή της Ύλης: Φανερώνει την ύλη από την οποία είναι κατασκευασμένο  κάτι ή το περιεχόμενό του.

Π.χ.        Τοῖχος πλίνθου.
                Στέφανος δάφνης.       

• Γενική της Ιδιότητας: Φανερώνει το μέγεθος, την ένταση, την ηλικία, το χρόνο και συνοδεύεται από αριθμητικό.

Π.χ.        Ὁδὸς πέντε ἡμερῶν.
                Παῖς τριῶν ἐτῶν.
                Μισθὸς τριῶν ἡμερῶν.

• Γενική της Καταγωγής ή της Συγγένειας: Φανερώνει καταγωγή ή συγγενική σχέση.

Π.χ.        Ὁ Θουκυδίδης Ὀλόρου.

• Γενική της Αξίας ή του τιμήματος: Φανερώνει το πόσο αξίζει ένα πράγμα. Επίθετα που δέχονται γενική της αξίας είναι: ἄξιος, ἀνάξιος, ἀντάξιος, τίμιος, ὤνιος, ὠνητὸς.

Π.χ.        Οἰκία δέκα μνῶν.     

• Γενική της Αιτίας: Φανερώνει την αιτία για την οποία γίνεται κάτι. Επίθετα που δέχονται γενική της αιτίας είναι: αἴτιος, ἀναίτιος, ἔνοχος, ὑπέυθυνος, ὑπόδικος, ὑπόλογος.

Π.χ.        Ὑπόδικος κολπῆς.
                Ἔνοχος δειλίας.

• Γενική Υποκειμενική: Φανερώνει το υποκείμενο κάποιας ενέργειας. Για να την εντοπίσουμε τρέπουμε τον προσδιορισμό σε ρήμα, οπότε η γενική θα τεθεί ως Υποκείμενο.

Π.χ.        Ἡ εἴσοδος τῶν Ἀθηναίων → Εἰσῆλθον οἱ Ἀθηναῖοι.
                Ἡ νίκη τῶν Ἑλλήνων → Νίκησαν οἱ Ἑλληνες.

• Γενική Αντικειμενική: Φανερώνει το αντικείμενο κάποιας ενέργειας. Ακολουθούμε την ίδια διαδικασία, αλλά τώρα η γενική θα είναι αντικείμενο του ρήματος. Επίθετα που συντάσσονται με γενική αντικειμενική είναι όσα φανερώνουν επιμέλεια ή αμέλεια, μνήμη ή λήθη, εμπειρία ή απειρία, μετοχή ή πλησμονή, εξουσία, χωρισμό, απαλλαγή, στέρηση, διαφορά, φειδώ και όσα επίθετα φανερώνουν σύγκριση.

Π.χ.        Μέτοχος τοῦ πολέμου.
                Ἐπιμελὴς τῶν οἰκεὶων.
                Φειδωλὸς κόπων.

• Γενική Συγκριτική: Φανερώνει σύγκριση και τίθεται ύστερα από λέξεις συγκριτικού βαθμού. Επίσης ύστερα από επίθετα που λήγουν σε –πλάσιος και ύστερα από τα: ἕτερος, πρότερος, δεύτερος, ὕστερος, ἄλλος, περισσὸς, ἐνάντιος, ἀλλότριος. Η γενική συγκριτική πολύ συχνά επιτελεί και τον ρόλο του β’ όρου σύγκρισης.

 
Όταν εξαρτάται από επίρρημα η γενική μπορεί να είναι:

• Γενική Διαιρετική: Όταν εξαρτάται από επιρρήματα τοπικά, χρονικά, ποσοτικά.

Π.χ.        Πανταχοῦ τῆς γῆς.
                Πότε τῆς νυκτὸς.
                Ποῦ τῆς γῆς.

• Γενική της Αφετηρίας: Όταν εξαρτάται από επιρρήματα Τροπικά, από όσα φανερώνουν απομάκρυνση ή χωρισμό, από τα προθετικά (ἑντὸς, εἴσω, ἔγγὺς, πλησίον, ὅπισθεν, ἕμπροσθεν, μεταξὺ, ἐναντίον, ἐκατέρωθεν).

Π.χ.        Πλησίον τοῦ τείχους.
                Ἔξω αὐλείων πυλῶν.


Δοτική

​Η δοτική που εξαρτάται από ουσιαστικό ονομάζεται Δοτική Αντικειμενική και είναι ετερόπτωτος προσδιορισμός.
Π.χ.        Δωρεὰ τῷ Δήμῳ.
              Ἔδωκα δῶρα τοῖς θεοῖς. 
Η δοτική που εξαρτάται από επίθετο ονομάζεται Δοτική Αντικειμενική και είναι ετερόπτωτος προσδιορισμός. Επίθετα που συντάσσονται με Δοτική Αντικειμενική είναι όσα σημαίνουν:

• ωφέλεια ή βλάβη: ὠφέλιμος, βλαβερὸς, ἐπιζήμιος.
• Φιλία ή έχθρα: Φίλος, ἐχθρὸς, πολέμιος, διάφορος, ἐνάντιος, δύσνους, δυσμενὴς, εὔνους.
• Ευπείθεια ή υποταγή: εὐπεθὴς, ὑπήκοος.
• Αρμόζει ή πρέπει: ἀρμόδιος, πρεπώδης, ἀπρεπὴς.
• Ομοιότητα ή ταυτότητα: ὁ αὐτὸς, ὁ ὅμοιος, ἀνόμοιος, πολλαπλάσιος.
• Ισότητα ή συμφωνία: ἴσος, ἄνισος, ἴσόρροπος, σύμφωνος, ὁμόγλωσσος.
• Ακολουθία ή διαδοχή: ἀκόλουθος, διάδοχος.
• Προσέγγιση ή μείξη: πλησίος, γείτων, ὅμορος, ἄμικτος.
• Σύνθετα με τις προθέσεις εν και συν: συγγενής, ἔμφυτος, ἔνοχον, σύμφυτος.

ΑΡΧΑΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

ΘΑΝΟΣ
Να διαβασεις τις αντωνυμιες
Προσωπικες. Δεικτικες. Αναφορικες.
ΑΡΗΣ
Να μαθεις πως κλινονται οι μετοχες
Ο λυων η λυουσα το λυον.

ΑΡΧΑΙΑ Α ΛΥΚΕΙΟΥ

Θουκυδίδη Ιστορία Βιβλίο 3. Κεφάλαιο 76-78 

[76] Τῆς δὲ στάσεως ἐν τούτῳ οὔσης τετάρτῃ ἢ πέμπτῃ ἡμέρᾳ μετὰ τὴν τῶν ἀνδρῶν ἐς τὴν νῆσον διακομιδὴν αἱ ἐκ τῆς Κυλλήνης Πελοποννησίων νῆες, μετὰ τὸν ἐκ τῆς Ἰωνίας πλοῦν ἔφορμοι οὖσαι, παραγίγνονται τρεῖς καὶ πεντήκοντα· ἦρχε δὲ αὐτῶν Ἀλκίδας, ὅσπερ καὶ πρότερον, καὶ Βρασίδας αὐτῷ ξύμβουλος ἐπέπλει. ὁρμισάμενοι δὲ ἐς Σύβοτα λιμένα τῆς ἠπείρου ἅμα ἕῳ ἐπέπλεον τῇ Κερκύρᾳ.
Μετάφραση: Ενώ λοιπόν οι εσωτερικές ταραχές της Κέρκυρας βρίσκονταν σ’ αυτό το σημείο, την τέταρτη ή πέμπτη μέρα μετά τη μεταφορά των ολιγαρχικών στο νησί, φτάνουν τα καράβια των Πελοποννησίων από την Κυλλήνη όπου έμεναν αγκυροβολημένα μετά το ταξίδι τους από την Ιωνία. Κι ήταν όλα πενήντα τρία. Τα διοικούσε ο Αλκίδας, όπως και πρωτύτερα, κι ο Βρασίδας ταξίδευε μαζί του σα σύμβουλος. Αφού έριξαν άγκυρα στα Σύβοτα, το λιμάνι στην αντικρινή στεριά, ξεκίνησαν για την Κέρκυρα την άλλη μέρα μόλις ξημέρωσε.
77.1] Oἱ δὲ πολλῷ θορύβῳ καὶ πεφοβημένοι τά τ᾽ ἐν τῇ πόλει καὶ τὸν ἐπίπλουν παρεσκευάζοντό τε ἅμα ἑξήκοντα ναῦς καὶ τὰς αἰεὶ πληρουμένας ἐξέπεμπον πρὸς τοὺς ἐναντίους, παραινούντων Ἀθηναίων σφᾶς τε ἐᾶσαι πρῶτον ἐκπλεῦσαι καὶ ὕστερον πάσαις ἅμα ἐκείνους ἐπιγενέσθαι.
Μετάφραση: Οι Κερκυραίοι σε μεγάλη ταραχή και φόβο τόσο για όσα είχανε γίνει στην πολιτεία όσο κι από την άφιξη των καραβιών, άρχισαν να ετοιμάζουνε βιαστικά εξήντα καράβια και μόλις ετοιμαζόταν το καθένα με ολόκληρο το πλήρωμά του, το ‘στέλναν έξω ενάντια στον εχθρό, ενώ οι Αθηναίοι τους συμβούλευαν να τους αφήσουν να πλεύσουν ενάντιά τους πρώτα αυτοί, κι ύστερα να προχωρήσουν οι Κερκυραίοι μ’ όλα τους τα καράβια μαζί.
[2] Ὡς δὲ αὐτοῖς πρὸς τοῖς πολεμίοις ἦσαν σποράδες αἱ νῆες, δύο μὲν εὐθὺς ηὐτομόλησαν, ἐν ἑτέραις δὲ ἀλλήλοις οἱ ἐμπλέοντες ἐμάχοντο, ἦν δὲ οὐδεὶς κόσμος τῶν ποιουμένων. [3] Ἰδόντες δὲ οἱ Πελοποννήσιοι τὴν ταραχὴν εἴκοσι μὲν ναυσὶ πρὸς τοὺς Κερκυραίους ἐτάξαντο, ταῖς δὲ λοιπαῖς πρὸς τὰς δώδεκα ναῦς τῶν Ἀθηναίων, ὧν ἦσαν αἱ δύο Σαλαμινία καὶ Πάραλος.
Μετάφραση: Καθώς όμως βρέθηκαν τα Κερκυραϊκά μπροστά στον εχθρό σκόρπια, δύο απ’ αυτά αμέσως αυτομόλησαν προς τον εχθρό, ενώ μέσα σε μερικά άλλα πολεμούσαν αναμεταξύ τους όσοι αποτελούσαν το πλήρωμα∙ και δεν υπήρχε καμία τάξη σ’ αυτά που γίνονταν. Όταν είδαν οι Πελοποννήσιοι την αναστάτωση, χώρισαν είκοσι δικά τους καράβια να πάρουν θέση αντίκρυ στα Κερκυραϊκά, και με τ’ άλλα στράφηκαν ενάντια στα δώδεκα Αττικά, που τα δυο τους ήταν η Σαλαμινία κι η Πάραλος.
78.1] Καὶ οἱ μὲν Κερκυραῖοι κακῶς τε καὶ κατ᾽ ὀλίγας προσπίπτοντες ἐταλαιπώρουν τὸ καθ᾽ αὑτούς· οἱ δ᾽ Ἀθηναῖοι φοβούμενοι τὸ πλῆθος καὶ τὴν περικύκλωσιν ἁθρόαις μὲν οὐ προσέπιπτον οὐδὲ κατὰ μέσον ταῖς ἐφ᾽ ἑαυτοὺς τεταγμέναις, προσβαλόντες δὲ κατὰ κέρας καταδύουσι μίαν ναῦν. Καὶ μετὰ ταῦτα κύκλον ταξαμένων αὐτῶν περιέπλεον καὶ ἐπειρῶντο θορυβεῖν.
Μετάφραση: Επειδή οι Κερκυραίοι ρίχνονταν επάνω στα εχθρικά χωρίς τέχνη και λίγοι-λίγοι δεινοπαθούσαν από την πλευρά τους. Οι Αθηναίοι πάλι, επειδή φοβούνταν μην κυκλωθούν από τα εχθρικά καράβια που ήταν πολλά, δεν έκαναν επίθεση σ’ όλα τα καράβια μαζί, ούτε στη μέση εκείνων που ήταν ταγμένα απέναντί τους, αλλά τα χτυπούσαν από τα πλάγια και βύθισαν ένα καράβι. Και ύστερα απ’ αυτό, καθώς οι εχθροί ήταν παραταγμένοι σε κύκλο, έπλεαν οι Αθηναίοι γύρω τους, προσπαθώντας να τους προκαλέσουν σύγχυση.
[2] Γνόντες δὲ οἱ πρὸς τοῖς Κερκυραίοις καὶ δείσαντες μὴ ὅπερ ἐν Ναυπάκτῳ γένοιτο, ἐπιβοηθοῦσι, καὶ γενόμεναι ἁθρόαι αἱ νῆες ἅμα τὸν ἐπίπλουν τοῖς Ἀθηναίοις ἐποιοῦντο. [3] Οἱ δ᾽ ὑπεχώρουν ἤδη πρύμναν κρουόμενοι καὶ ἅμα τὰς τῶν Κερκυραίων ἐβούλοντο προκαταφυγεῖν ὅτι μάλιστα, ἑαυτῶν σχολῇ τε ὑποχωρούντων καὶ πρὸς σφᾶς τεταγμένων τῶν ἐναντίων.
[4] Ἡ μὲν οὖν ναυμαχία τοιαύτη γενομένη ἐτελεύτα ἐς ἡλίου δύσιν.
Μετάφραση: Όταν το πήραν αυτό είδηση, όσα είχαν ταχτεί να πολεμήσουν τους Κερκυραίους, κι επειδή φοβήθηκαν μην ξαναγίνει ό,τι είχε συμβεί στη Ναύπακτο, έτρεξαν να βοηθήσουν τ’ άλλα, κι όταν μαζεύτηκαν όλοι μαζί άρχισαν επίθεση εναντίον των Αθηναίων. Τότε οι Αθηναίοι άρχισαν να κάνουν πίσω με την πρύμνη, γιατί ήθελαν συνάμα να προφτάσουν οι Κερκυραίοι, όσο ήταν μπορετό, να καταφύγουν στο λιμάνι πριν από αυτούς, αφού αυτοί οι ίδιοι υποχωρούσαν αργά, κι ολόκληρος ο εχθρικός στόλος είχε παραταχθεί να τους πολεμήσει.
Έτσι εξελίχθηκε η ναυμαχία αυτή που τελείωσε με τη δύση του ήλιου.