Α λυκείου

 

Mπαλαντα για τους άδοξους ποιητές των αιώνων- Κ. Καρυωτάκης

Θέμα Η τραγική μοίρα των άσημων ποιητών, που μάταια ελπίζουν να δοξαστούν

Η γαλλική μπαλάντα (ballade)
Η μπαλάντα ήταν η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη σταθερή στιχουργική μορφή της παλαιογαλλικής ποίησης κατά τον 14ο και τον 15ο αιώνα.
Αποτελείται από 28 οκτασύλλαβους στίχους που κατανέμονται σε τρεις οκτάστιχες στροφές και μια τετράστιχη (ονομάζεται envoi). Η ομοιοκαταληξία των οκτάστιχων στροφών έχει τη μορφή αβαββγβγ και της τετράστιχης βγβγ. Ο καταληκτικός στίχος κάθε στροφής είναι ο ίδιος και ονομάζεται επωδός. Το 19Ο αι. από σημαντικούς Ευρωπαίους ποιητές και γνώρισε μεγάλη ακμή.

Ενότητες:
1η ενότητα: Στροφές α΄- β΄ που διακρίνονται σε δύο υποενότητες, καθώς κάθε στροφή
μπορεί να αποτελεί μια ξεχωριστή υποενότητα, με θέμα την καταξίωση που
γνώρισαν οι προηγούμενοι ποιητές, και
2η ενότητα: Στροφές γ΄- δ΄ που επίσης μπορεί να διαχωριστεί σε δύο υποενότητες, με
θέμα το θρήνο του ποιητή για το ότι η δική του ποίηση δε θα αναγνωριστεί ποτέ.
ΕΚΦΡΑΣΤΙΚΑ ΜΕΣΑ
Αντίθεση: Για να αισθητοποιήσει τις ιδέες του α ποιητής χρησιμοποιεί κυρίως την αντίθεση.Αντίθεση ανάμεσα στη δυστυχισμένη ζωή των καταξιωμένων ποιητών και τη δημόσια αναγνώρισή τους αλλά και αντίθεση ανάμεσα στους καταξιωμένους και
τους άδοξους ποιητές. Πιο τραγική όμως είναι η αντίθεση που υπάρχει ανάμεσα
στην ιδέα που έχουν οι άδοξοι ποιητές για τα έργα τους και την πραγματικότητα
Παρομοιώσεις: «σαν άρχοντες που εξέπεσαν».
Μεταφορές: «πικροί», «μαραίνονται», «πλούτος η ρίμα», «των Ολυμπίων εκδίκηση
μεθούνε», «έρεβος εσκέπασε βαρύ», «η καταφρόνια τους βαραίνει».
Προσωποποιήσεις: «Η Δόξα καρτερεί , παρθένα βαθυστόχαστα ιλαρή», «Οι μελλούμενοι καιροί θέλω να πούνε».
Οξύμωρο: «εζήσανε νεκροί».
Στιχουργία: Οι στίχοι είναι εντεκασύλλαβοι και δεκασύλλαβοι, σε ιαμβικό μέτρο, με
πλούσια ομοιοκαταληξία.
Γλώσσα: Η γλώσσα είναι η δημοτική με ελάχιστους τύπους της απλής καθαρεύουσας(φύσις, ποίησις).
Ύφος: Το ύφος γλαφυρό, σατιρικό, σαρκαστικό

Παράλληλο κείμενο
Ποιητές (απόσπασμα)
Γ. Ρίτσος
To παρακάτω απόσπασμα από το ποίημα Ποιητές του Γιάννη Ρίτσου (που είναι αφιερωμένο στον Κώστα Καρυωτάκη), θα δώσει την ευκαιρία να γίνει αντιληπτή η ακτινοβολία της καρυωτακικής ποίησης, αλλά και να φανεί η ιδεολογική αντίδραση στην κατήφειά της.

Ω, δε χωρεί καμιά αμφισβήτηση, ποιητές
είμαστ’ εμείς με κυματίζουσα την κόμη
—έμβλημ’ αρχαίο καλλιτεχνών— και χτυπητές
μάθαμε φράσεις ν’ αραδιάζουμε κι ακόμη
μια ευαισθησία μας συνοδεύει υστερική,
που μας πικραίνει ένα χλωμό, σβησμένο φύλλο,
μακριά ένα σύννεφο μαβί. Χιμαιρική
τη ζωή μας λέμε και δεν έχουμ’ ένα φίλο.
Μένουμε πάντα σιωπηλοί και μοναχοί,
όμως περήφανα στα βάθη μας κρατούμε
το μυστικό μας θησαυρό, κι όταν ηχεί
η βραδινή καμπάνα ανήσυχα σκιρτούμε.
Θεωρούμε ανίδεους, ανάξιους κι ευτελείς
γύρω μας όλους, κι απαξιούμε μια ματιά μας
σ’ αυτούς να ρίξουμε, κι η νέα ξανά σελίς
το θρήνο δέχεται του ανούσιου έρωτά μας.
Αναμασάμε κάθε μέρα τα παλιά
χιλιοειπωμένα αισθήματά μας. Εξηγούμε
το τάλαντό μας: «κελαηδούμε σαν πουλιά».
την ασχολία μας τόσ’ ωραία δικαιολογούμε.
Για μας ο κόσμος όλος μόνο είμαστ’ εμείς,
και τυλιγόμαστε, μανδύα μας, έναν τοίχο.
Μ’ έπαρση εκφράζουμε τα πάθη της στιγμής
σ’ έναν —με δίχως χασμωδίες— μουσικό στίχο.
Γύρω μας κι άλλοι κι αν πονούν κι αν δυστυχούν,
κι αν τους λυγίζει, αν τους φλογίζει η αδικία —
ω, τέτοια θέματα πεζά ν’ ανησυχούν
τους αστρικούς μας στοχασμούς, είναι βλακεία.

(Καρυωτάκης Κ.Γ., 1972, Ποιήματα και πεζά, επιμ. Γ.Π. Σαββίδης,
Αθήνα: Εκδόσεις Ερμής, σελ. λα΄)

Μπαλάντα για τους άδοξους ποιητές των αιώνων