ΛΑΤΙΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΙΑ ΧΡΟΝΩΝ

Λατινικά Γ΄ Λυκείου: Ακολουθία των χρόνων (παραδείγματα μετατροπών)

Η ακολουθία των χρόνων

Μετά από ρήμα εξάρτησης σε αρκτικό χρόνο:

• η Υποτακτική του Ενεστώτα εκφράζει το Σύγχρονο
• η Υποτακτική του Παρακειμένου εκφράζει το Προτερόχρονο
• η Υποτακτική του Ενεστώτα της Ενεργητικής Περιφραστική Συζυγίας εκφράζει το Υστερόχρονο

Μετά από ρήμα εξάρτησης σε ιστορικό χρόνο:

• η Υποτακτική του Παρατατικού εκφράζει το Σύγχρονο
• η Υποτακτική του Υπερσυντελίκου εκφράζει το Προτερόχρονο
• η Υποτακτική του Παρατατικού της Ενεργητικής Περιφραστικής Συζυγίας εκφράζει το Υστερόχρονο

Η Ενεργητική Περιφραστική Συζυγία σχηματίζεται με τη μετοχή Μέλλοντα, που προκύπτει από το θέμα του Σουπίνου με καταλήξεις urus-a-um και το ρήμα sum σε όλους τους χρόνους.

H Υποτακτική Ενεστώτα της Ενεργητικής Περιφραστικής Συζυγίας έχει ως εξής:

amaturus-a-um sim

amaturus-a-um sis

amaturus-a-um sit

amaturi-ae-a simus

amaturi-ae-a sitis

amaturi-ae-a sint

H Υποτακτική Παρατατικού της Ενεργητικής Περιφραστικής Συζυγίας έχει ως εξής:

amaturus-a-um essem

amaturus-a-um esses

amaturus-a-um esset

amaturi-ae-a essemus

amaturi-ae-a essetis

amaturi-ae-a essent

Αρκτικοί χρόνοι είναι:

• η Οριστική Ενεστώτα
• η Οριστική Παρακειμένου, με σημασία Ενεστώτα
• η Οριστική Απλού και Συντελεσμένου Μέλλοντα

Ιστορικοί χρόνοι είναι:

• η Οριστική Παρατατικού
• η Οριστική Παρακειμένου, με σημασία Αορίστου
• η Οριστική Υπερσυντελίκου

Η ακολουθία των χρόνων βρίσκει εφαρμογή στις ακόλουθες δευτερεύουσες προτάσεις, όταν εκφέρονται με Υποτακτική: Αιτιολογικές, Εναντιωματικές-Παραχωρητικές, Αναφορικές, Παραβολικές, Χρονικές, όπως και στις Πλάγιες Ερωτηματικές, που εκφέρονται πάντοτε με Υποτακτική.

Προτάσεις που κανονικά εκφέρονται με Οριστική, μπορεί να έχουν Υποτακτική είτε λόγω έλξης είτε λόγω πλαγίου λόγου.

Υπάρχουν ορισμένες δευτερεύουσες προτάσεις που εκφέρονται πάντοτε με Υποτακτική και στις οποίες έχουμε ιδιομορφία ως προς την ακολουθία των χρόνων:

-          Βουλητικές

-          Συμπερασματικές (επιρρηματικές και ουσιαστικές)

-          Τελικές

-          Ενδοιαστικές

-          Προτάσεις του quominus και του quin

Οι προτάσεις αυτές εκφέρονται με:

-          Υποτακτική Ενεστώτα μετά από αρκτικό χρόνο

-          Υποτακτική Παρατατικού μετά από ιστορικό χρόνο

Έχουμε, δηλαδή, συγχρονισμό της κύριας με τη δευτερεύουσα.

Ιδιαιτερότητα παρουσιάζουν και οι Χρονικές προτάσεις που εισάγονται με τον ιστορικό – διηγηματικό cum, οι οποίες εκφέρονται με:

-          Υποτακτική Παρατατικού, για πράξη σύγχρονη

-          Υποτακτική Υπερσυντελίκου, για πράξη προτερόχρονη