Στους αρχαίους Ρωμαίους
υπήρχε πάρα πολύ μεγάλη ομόνοια,
αλλά πάρα πολύ μικρή πλεονεξία.
Οι Ρωμαίοι ήταν γενναιόδωροι
στη λατρεία των θεών,
αλλά οικονόμοι στην ιδιωτική τους ζωή.
Συναγωνίζονταν μεταξύ τους στη δικαιοσύνη
και φρόντιζαν την πατρίδα.
Στον πόλεμο απωθούσαν τους κινδύνους
με την τόλμη (τους)
και αποκτούσαν συμμαχίες
με ευεργεσίες.
Εκλεγμένοι άνδρες
φρόντιζαν την πατρίδα·
σε αυτούς το σώμα ήταν αδύναμο
από τα χρόνια,
αλλά το πνεύμα (ήταν) δυνατό
εξαιτίας της σοφίας (τους).
ΛΑΤΙΝΙΚΑ Β ΛΥΚΕΙΟΥ
ΕΝΟΤΗΤΑ 3Η
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΣΟΣ
Εκφώνηση
| i. filiam: ii. iratus: iii. tum: iv. pennatis: v. hasta: vi. cum Nymphis: vii. incolis: viii.forma: ix. valde: | a. επιθετικός προσδιορισμός b. επιρρηματικός προσδιορισμός του ποσού c. αφαιρετική οργανική του οργάνου d. κατηγορούμενο του αντικειμένου e. αντικείμενο f. αφαιρετική της αιτίας g. εμπρόθετος προσδιορισμός της παραβολής h. επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου i. επιρρηματικό κατηγορούμενο του τρόπου |
| a. filiae | b. filiam | c. filias |
| a. sumus | b. es | c. estis |
| a. habemus | b. habet | c. habes |
| a. deo | b. dei | c. deos |
| a. illam | b. illos | c. illum |
| a. vos | b. nos | c. me |
ΕΚΘΕΣΗ Α ΛΥΚΕΙΟΥ
Οδυσσέα Ελύτη, «Λόγος στην Ακαδημία της Στοκχόλμης»[1]
Κύριοι Ακαδημαϊκοί, Κυρίες και Κύριοι,
Ας μου επιτραπεί, παρακαλώ, να μιλήσω στο όνομα της φωτεινότητας και της διαφάνειας. Επειδή οι ιδιότητες αυτές είναι που καθορίσανε τον χώρο μέσα στον οποίο μου ετάχθη να μεγαλώσω και να ζήσω. Και αυτές είναι που ένιωσα, σιγά – σιγά, να ταυτίζονται μέσα μου με την ανάγκη να εκφρασθώ. Είναι σωστό να προσκομίζει κανείς στην τέχνη αυτά που του υπαγορεύουν η προσωπική του εμπειρία και οι αρετές της γλώσσας του. Πολύ περισσότερο όταν οι καιροί είναι σκοτεινοί και αυτό που του υπαγορεύουν είναι μια όσο το δυνατόν μεγαλύτερη ορατότητα. Δεν μιλώ για τη φυσική ικανότητα να συλλαμβάνει κανείς τ’ αντικείμενα σ’ όλες τους τις λεπτομέρειες αλλά για τη μεταφορική, να κρατά την ουσία τους και να τα οδηγεί σε μια καθαρότητα τέτοια που να υποδηλώνει συνάμα την μεταφυσική τους σημασιολογία.
Μας έφταιγε άλλοτε η αμάθεια. Σήμερα μας φταίει η μεγάλη γνώση. Δεν έρχομαι μ’ αυτά που λέω να προστεθώ στην μακρά σειρά των επικριτών του τεχνικού μας πολιτισμού. Μια σοφία παλαιή όσο και η χώρα που μ’ εξέθρεψε, μ’ εδίδαξε να δέχομαι την εξέλιξη, να χωνεύω την πρόοδο μαζί με όλα της τα παρεπόμενα, όσο δυσάρεστα και αν μπορεί να είναι αυτά.
Τότε όμως η Ποίηση; Τι αντιπροσωπεύει μέσα σε μια τέτοια κοινωνία; Απαντώ: τον μόνο χώρο όπου η δύναμη του αριθμού δεν έχει πέραση. Και ακριβώς, η εφετινή απόφασή σας να τιμήσετε στο πρόσωπό μου την ποίηση μιας μικρής χώρας δείχνει σε πόσο αρμονική ανταπόκριση βρίσκεστε με την χαριστική αντίληψη της τέχνης, την αντίληψη ότι η τέχνη είναι η μόνη εναπομένουσα πολέμιος της ισχύος που κατήντησε να έχει στους καιρούς μας η ποσοτική αποτίμηση των αξιών.
Είναι, το ξέρω, άτοπο ν’ αναφέρεται κανείς σε προσωπικές περιπτώσεις. Και ακόμη πιο άτοπο να επαινεί το σπίτι του. Είναι όμως κάποτε απαραίτητο, στον βαθμό που αυτά βοηθούν να δούμε πιο καθαρά μιαν ορισμένη κατάσταση πραγμάτων. Και είναι σήμερα η περίπτωση.
Μου εδόθηκε, αγαπητοί φίλοι, να γράφω σε μια γλώσσα που μιλιέται μόνον από μερικά εκατομμύρια ανθρώπων. Παρ’ όλ’ αυτά, μια γλώσσα που μιλιέται επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια χωρίς διακοπή και μ’ ελάχιστες διαφορές. Η παράλογη αυτή, φαινομενικά, διάσταση, αντιστοιχεί και στη υλικο-πνευματική οντότητα της χώρας μου. Που είναι μικρή σε έκταση χώρου και απέραντη σε έκταση χρόνου. Και το αναφέρω όχι διόλου για να υπερηφανευθώ αλλά για να δείξω τις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας ποιητής όταν χρησιμοποιεί για τα πιο αγαπημένα πράγματα τις ίδιες λέξεις που χρησιμοποιούσαν μια Σαπφώ[2] ή ένας Πίνδαρος[3] π.χ. – χωρίς ωστόσο να έχει το αντίκρισμα που είχαν εκείνοι επάνω στην έκταση της πολιτισμένης τότε ανθρωπότητας.
Εάν η γλώσσα αποτελούσε απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, πρόβλημα δεν θα υπήρχε. Συμβαίνει όμως ν’ αποτελεί και εργαλείο μαγείας και φορέα ηθικών αξιών. Προσκτάται[4] η γλώσσα στο μάκρος των αιώνων ένα ορισμένο ήθος. Και το ήθος αυτό γεννά υποχρεώσεις. Χωρίς να λησμονεί κανείς ότι στο μάκρος εικοσιπέντε αιώνων δεν υπήρξε ούτε ένας, επαναλαμβάνω ούτε ένας, που να μην γράφτηκε ποίηση στην ελληνική γλώσσα. Nα τι είναι το μεγάλο βάρος παράδοσης που το όργανο αυτό σηκώνει. Το παρουσιάζει ανάγλυφα η νέα ελληνική ποίηση.
Οδυσσέας Ελύτης, Εν λευκώ, Ίκαρος, Αθήνα 2006 (αποσπάσματα)
[1] Ο Οδυσσέας Ελύτης κάνει μια απόπειρα απολογισμού για τον εαυτό του και την τέχνη του, τη στιγμή που αποδέχεται το βραβείο Νόμπελ, στις 18 Οκτωβρίου 1979.
[2] Η Σαπφώ, (630 – 570 π.Χ.), ήταν Ελληνίδα λυρική ποιήτρια από τη Λέσβο, ιδιαίτερα γνωστή από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα για τα ποιήματά της.
[3] Ο Πίνδαρος (522 π.Χ. – 443 π.Χ.) υπήρξε λυρικός ποιητής της Αρχαίας Ελλάδας.
[4] αποκτώ κάτι επιπλέον
Α1. Για την προετοιμασία μιας ομαδικής εργασίας στο μάθημα ‘Έκθεση – Έκφραση διάβασες το παραπάνω κείμενο. Να συνοψίσεις σε συνεχή λόγο (60 – 70 λέξεις) την πέμπτη παράγραφο (Μου εδόθηκε … ανθρωπότητας) και έκτη (Εάν η γλώσσα … ελληνική ποίηση), για να ενημερώσεις για το περιεχόμενό τους τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας σου.
Μονάδες 15
Α2. Γ. Μπαμπινιώτης: «Γνωρίζουμε ὅτι ἡ ἑλληνικὴ ἀποτελεῖ μοναδικὸ παράδειγμα γλώσσας μὲ ἀδιάσπαστη ἱστορικὴ συνέχεια καὶ μὲ τέτοια δομικὴ καὶ λεξιλογικὴ συνοχὴ ποὺ νὰ ἐπιτρέπη νὰ μιλοῦμε γιὰ μία «ἑνιαία ἑλληνικὴ γλῶσσα» ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα ὡς σήμερα». Συμφωνεί ο συντάκτης του κειμένου με την παραπάνω άποψη; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας με αναφορές στο κείμενο.
Μονάδες 15
Β1.α) Να βρείτε τρία παραδείγματα μεταφορικής χρήσης της γλώσσας. Πού στοχεύει ο πομπός με τη χρήση τους και τι προσδίδει στον λόγο;
Μονάδες 7
Β1.β) Να εντοπίσετε τρία στοιχεία του κειμένου που αποδεικνύουν ότι πρόκειται για προσχεδιασμένο προφορικό λόγο (ομιλία).
Μονάδες 3
Β2.α) Να γράψετε τέσσερις παράγωγες ή σύνθετες λέξεις από τη λέξη γλώσσα.
Μονάδες 4
Β2.β) Να δώσετε τα αντώνυμα των παρακάτω υπογραμμισμένων λέξεων του κειμένου:
Παλαιή (2η παράγραφος)
Πρόοδο (2η παράγραφος)
Δέχομαι (2η παράγραφος)
Αρμονική (3η παράγραφος)
Ορισμένη (4η παράγραφος)
Μονάδες 5
Β3.α) Ποια νοηματική σχέση εκφράζουν οι παρακάτω διαρθρωτικές λέξεις ή φράσεις (με έντονη γραφή στο κείμενο):
Επειδή (1η παράγραφος)
Όμως (3η παράγραφος)
Παρ’όλ’ αυτά (5η παράγραφος)
Ωστόσο (5η παράγραφος)
Εάν (6η παράγραφος)
Μονάδες 5
Β3. β) «Να τιμήσετε το πρόσωπό μου και την ποίηση μιας μικρής χώρας». Γιατί ο Ελύτης επέλεξε την ενεργητική σύνταξη; Να μετατρέψετε τη σύνταξη σε παθητική.
Μονάδες 6
Γ. Παραγωγή Λόγου
Η γλώσσα δεν αποτελεί απλώς ένα μέσον επικοινωνίας, αλλά και φορέα ηθικών αξιών.
Συμμετέχοντας σε μια ημερίδα με θέμα «Γλώσσα, ο πιο μεγάλος θησαυρός», στην οποία θα λάβουν μέρος όλα τα σχολεία του Νομού σου, ως εκπρόσωπος του μαθητικού σου συμβουλίου καλείσαι να διαμορφώσεις μια γραπτή εισήγηση στην οποία θα εξηγήσεις τη σημασία που έχει για τη ζωή των νέων η γνώση και η σωστή χρήση της μητρικής τους γλώσσας. (250-300 λέξεις)
(Μια φράση, μια ιστορία)
Γράφει ο κ. Μιχ. Γ. Καβουλάκης, φιλόλογος, πρ. λυκειάρχης
Κατά λέξη σημαίνει: Να έχεις το σώμα σου. (Υπονοείται): ad subyciendum, δηλαδή για να το οδηγήσεις στο δικαστήριο) Νόμος που θεσπίστηκε το 1679 στην Αγγλία ο οποίος εξασφάλιζε την προστασία των πολιτών από αδικαιολόγητη κράτηση.
Λατινική έκφραση που σημαίνει στο μέσον των πραγμάτων. Τη χρησιμοποίησε ο Οράτιος στο έργο του: “Ars poerita”. (Ποιητική τέχνη). Είναι ο τρόπος εκείνος κατά τον οποίο η έναρξη ενός αφηγήματος ή δράματος γίνεται από το μέσον της δράσης σε κάποιο κρίσιμο σημείο της όταν ορισμένα σημαντικά γεγονότα έχουν ήδη συμβεί.
Η πλήρης φράση είναι: Instatu quo ante, που σημαινει το δημιουργημένο ήδη καθεστώς. Είναι η ισχύουσα κατάσταση, η παγιωμένη σε πολιτικό, κοινωνικό ή οικονομικό τομέα.
Αντιμετωπίζοντας, ως παιδαγωγός, τα αποτελέσματα των διεθνών εξετάσεων, από τα οποία φαίνεται η αποτυχία των μαθητών μας στην κατανόηση κειμένου και σε άλλα μαθήματα, τονίζω την ανάγκη να περιορισθεί η «παπαγαλία» στο σχολείο και να ρυθμίζεται η διδακτική διαδικασία κατά ένα τέτοιο τρόπο ώστε να αναπτύσσεται η κριτική σκέψη των μαθητών. Το πνεύμα αυτό καθορίζει τη νέα προοπτική της εκπαίδευσης. Το πρόβλημα της «κριτικής σκέψης» απασχολεί τα τελευταία χρόνια τους παιδαγωγούς, που καταβάλλουν προσπάθεια να πείσουν τους δασκάλους, αλλά και τους εξεταστές, να αποφύγουν την παραδοσιακή νοοτροπία και να ζητούν από τους μαθητές προϊόντα μόνο της απομνημόνευσής τους. Πολύς λόγος γίνεται σήμερα για προσέγγιση της γνώσης με κριτική σκέψη, για γόνιμη σκέψη, δημιουργική σκέψη, διδακτικές προσεγγίσεις της κριτικής σκέψης, διδακτικές τεχνικές για την καλλιέργεια κριτικής σκέψης κ.ά. Τα παραπάνω τονίζονται πάντοτε με την ανάγκη ο μαθητής, αυριανός πολίτης του 21ου αιώνα, να είναι ικανός να αντιμετωπίζει το πλήθος των προβλημάτων που θα συναντήσει και να βρίσκει πάντα τη λογική λύση. Μέχρι τώρα υποστηρίζαμε πως «η λήψη των αποφάσεων» -και μάλιστα ορθών αποφάσεων- είναι μια παιδαγωγική αλήθεια, μια ανάγκη. Τώρα συμπληρώνουμε την απαίτηση αυτή της παιδαγωγικής και ζητούμε τη συνενέργεια συναισθήματος και λογικής για τη λήψη της σωστής απόφασης. Οι διαστάσεις της κριτικής σκέψης προσδιορίζονται στον νοητικό χώρο. Δεν διδαχθήκαμε όμως πώς να αποτιμούμε τη σκέψη μας ή τη σκέψη των μαθητών μας, στο πλαίσιο της νόησης και του συναισθήματος. Αν θέλουμε να προαγάγουμε τη σκέψη των μαθητών μας δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε, όταν οι μαθητές μας σκέπτονται απλώς τα πράγματα, χωρίς να αναζητούν ενδείξεις και αποδείξεις, χωρίς να δικαιολογούν τα πράγματα αυτά. Συχνά, οι δάσκαλοι δεν είναι ενήμεροι της διαφοράς αυτής. Πολλοί δάσκαλοι αφήνουν τους μαθητές τους να γράφουν ή να μιλούν με ευχέρεια και γλαφυρότητα. Και θεωρούν το γεγονός αυτό καλή σκέψη. Όταν ο μαθητής εκφράζει απλώς συναισθηματικές του καταστάσεις, υποκειμενικές του θέσεις, χωρίς να αιτιολογεί τις απόψεις του, ή χωρίς να παρουσιάζει αποδείξεις για την αλήθειά τους, χωρίς να αναφέρεται σε πιθανές αντίθετες θέσεις, χωρίς να εκφράζει ποικιλία άλλων απόψεων, δεν σκέπτεται κριτικά... Στη διαδικασία της σκέψης ο κάθε άνθρωπος συνενώνει υπάρχοντα στοιχεία, αξιοποιεί τις δεξιότητες και ικανότητές του, στην προσπάθεια να λύσει κάποιο πρόβλημα. Αν δεν υπάρχει πρόβλημα δεν υπάρχει κριτική σκέψη. Η κριτική σκέψη, επειδή συνεπάγεται νοητική εργασία και συναισθηματική εγρήγορση επί ενός συγκεκριμένου θέματος και επειδή είναι το συνολικό προϊόν της πείρας μας, των ιδεών μας, της κοσμοθεωρίας μας, θεωρείται δημιουργία, μια παραγωγική εργασία, μια καινούργια γνώση, μια οικοδομή. Η κριτική σκέψη είναι, με λίγα λόγια, μια δημιουργία του σκεπτόμενου νου και όταν η δημιουργία αυτή ενταχθεί στον γνωστικό μας πλούτο, αφομοιουμένη, θα είναι ένα επιπλέον όπλο στη διάθεσή μας, για να λύσουμε μελλοντικά προβλήματα. Η κριτική σκέψη υποβοηθά στην επικοινωνία μας με τους άλλους ανθρώπους. Κριτικός συνομιλητής είναι εκείνος ο οποίος προσπαθεί να συμβιβαστεί θετικώς ή αρνητικώς με το αντικείμενο κάθε συζήτησης... Ο άνθρωπος χωρίς κριτική σκέψη δεν είναι καλός ομιλητής, ούτε καλός αναγνώστης κειμένου. Ο καλός συζητητής ή αναγνώστης ή ακροατής, πρέπει την ίδια στιγμή που ενεργεί με τις ιδιότητες αυτές να λύνει κάποιο πρόβλημα επικοινωνίας και τότε πετυχαίνει την αποτελεσματική επικοινωνία. Η κριτική σκέψη είναι επίσης απαραίτητη στη συνεργατική μάθηση. Χωρίς την κριτική σκέψη, η συνεργατική μάθηση είναι μια ψευτομάθηση. Ό,τι ακούμε ή ό,τι διαβάζουμε πρέπει να τα θέτουμε στον έλεγχο της κριτικής σκέψης και να μη γινόμαστε θύματα των επιτήδειων απατεώνων ή των κερδοσκόπων διαφημιστών. Τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του κόσμου, στον οποίο θα εισέλθουν οι μαθητές μας, είναι η συνεχώς αυξανόμενη αλλαγή σε όλες τις περιοχές της ανθρώπινης δραστηριότητας και των κοινωνικών φαινομένων, ο πολλαπλασιασμός καθημερινώς των πληροφοριών, που γρήγορα θεωρούνται απαρχαιωμένες και η καθημερινή αναδόμηση, επανεξέταση και δοκιμασία των ιδεών. Στον κόσμο αυτό κανείς δεν μπορεί να ζήσει επιμένοντας στον πάγιο τρόπο του σκέπτεσθαι. Τέτοιο πρόβλημα δεν συνάντησε ο άνθρωπος στη διάρκεια των χιλιετιών που πέρασαν. Η εκπαίδευση δεν είχε αντιμετωπίσει τέτοιο πρόβλημα ποτέ κατά το παρελθόν. Το λειτούργημα του εκπαιδευτικού βρίσκεται μπροστά σε μια χωρίς προηγούμενο πρόκληση... Οι δάσκαλοι, σήμερα, καλούνται να κάμουν εκείνο το οποίο καμιά προηγούμενη γενιά εκπαιδευτικών δεν είχε κάμει... Ας ελπίσουμε πως οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων θα έχουν τη διορατικότητα και τη γενναιότητα να εννοήσουν τα πράγματα ως έχουν και να μεταρρυθμίσουν αναλόγως την όλη σχολική ζωή. Άρθρο δημοσιευμένο στον τύπο 3Ο Δρ. Νικόλαος Πετρουλάκης είναι παιδαγωγός, σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
ΚΕΙΜΕΝΟ 2
Το πρόγραμμα PISA (Programme for International Student Assessment) είναι μια διεθνής εκπαιδευτική έρευνα, που διεξάγεται κάθε τρία χρόνια. Το PISA αξιολογεί πόσο καλά προετοιμασμένοι είναι οι 15χρονοι μαθητές που βρίσκονται στο τέλος της υποχρεωτικής τους εκπαίδευσης, να αξιοποιούν γνώσεις και δεξιότητες που έχουν αποκτήσει στο σχολείο, για να αντιμετωπίζουν προβλήματα της καθημερινής ζωής. Ειδικότερα, στο PISA 2000 συμμετείχαν 32 χώρες, από τις οποίες οι 28 είναι χώρεςμέλη του ΟΟΣΑ (Οργανισμός για την Οικονομική Συνεργασία και Ανάπτυξη), ενώ το 2002 συμμετείχαν επιπλέον11 συνεργαζόμενες χώρες στην ίδια έρευνα. Στο PISA 2003 συμμετείχαν 41 χώρες, από τις οποίες οι 30 χώρες- μέλη του ΟΟΣΑ και στο PISA 2006 συμμετείχαν 57 χώρες, μεταξύ των οποίων 30 χώρες- μέλη του ΟΟΣΑ. Στο PISA 2009 συμμετείχαν 65 χώρες, από τις οποίες 34 χώρες του ΟΟΣΑ και 31 συνεργαζόμενες χώρες/οικονομίες, ενώ το 2010 συμμετείχαν επιπλέον 10 συνεργαζόμενες χώρες στην ίδια έρευνα. Συνολικά αξιολογήθηκαν περίπου 470.000 μαθητές. http://iep.edu.gr/pisa/images/publications/reports/pisa_2009_greek_report.pdf ΚΕΙΜΕΝΟ 3 Ο Μπέρτολτ Μπρεχτ (1898-1956) ήταν Γερμανός δραματουργός, σκηνοθέτης και ποιητής του 20ου αιώνα. Το 1933, με την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία, ο Μπρεχτ αυτοεξορίστηκε μέχρι το έτος 1948. Μετά την επιστροφή του στη Γερμανία το 1949, αφιερώνεται στην ποίηση και τη σκηνοθεσία των έργων του. Τα έργα του χαρακτηρίζονται από το πνεύμα καταδίκης του πολέμου και του μιλιταρισμού και από το αίτημα για την πνευματική και κοινωνική αφύπνιση του λαού.
Μπέρτολτ Μπρεχτ, Εγκώμιο στη μάθηση
Μάθαινε και τ’ απλούστερα! Γι’ αυτούς που ο καιρός τους ήρθε ποτέ δεν είναι πολύ αργά! Μάθαινε το α β γ, δε σε φτάνει, μα συ 5 να το μαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί! Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις! Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Μάθαινε, άνθρωπε στο άσυλο! Μάθαινε, άνθρωπε στη φυλακή! 10 Μάθαινε, γυναίκα στην κουζίνα! Μάθαινε, εξηντάχρονε! Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Ψάξε για σχολείο, άστεγε! Προμηθεύσου γνώση, παγωμένε! 15 Πεινασμένε, άρπαξε το βιβλίο: είν’ ένα όπλο. Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Μην ντρέπεσαι να ρωτήσεις, Σύντροφε! Μην αφεθείς να πείθεσαι μάθε να βλέπεις συ ο ίδιος! 20 Ό,τι δεν ξέρεις ο ίδιος καθόλου δεν το ξέρεις. Έλεγξε το λογαριασμό εσύ Θα τον πληρώσεις. Ψάξε με τα δάχτυλα κάθε σημάδι 25 Ρώτα: πώς βρέθηκε αυτό εδώ. Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία.»
Από τη συλλογή "Ποιήματα", μετάφραση:Νάντια Βαλαβάνη
ΘΕΜΑΤΑ Θέμα Α Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο της έννοιας «κριτική σκέψη», όπως την παρουσιάζει ο συγγραφέας στην 3η , 4η και 5η παράγραφο του κειμένου 1 σε 60-70 λέξεις. 15 μονάδες
ΘΕΜΑ Β Β1. α) Η άποψη που διατυπώνει ο συγγραφέας του κειμένου 1 για την «αποτυχία των μαθητών μας στην κατανόηση κειμένου και σε άλλα μαθήματα,…» έρχεται σε αντίθεση με την παρουσίαση του στατιστικού πίνακα του κειμένου 2. Γράψτε τη λέξη ΣΩΣΤΟ, αν συμφωνείτε με την παραπάνω πρόταση ή τη λέξη ΛΑΘΟΣ, αν διαφωνείτε. 5 μονάδες
β) Αιτιολογήστε την επιλογή σας σε μία παράγραφο 50-60 λέξεων. 10 μονάδες Β2. Αφού μελετήσετε την 1η και την 5η παράγραφο του κειμένου 1, να εντοπίσετε το κοινωνικό και πολιτιστικό πλαίσιο μέσα από το οποίο ο συγγραφέας τονίζει την αναγκαιότητα της κριτικής σκέψης. 10 μονάδες
Β3. «Δεν διδαχθήκαμε όμως πώς να αποτιμούμε τη σκέψη μας ή τη σκέψη των μαθητών μας, στο πλαίσιο της νόησης και του συναισθήματος. Αν θέλουμε να προαγάγουμε τη σκέψη των μαθητών μας δεν πρέπει να επαναπαυόμαστε, όταν οι μαθητές μας σκέπτονται απλώς τα πράγματα, χωρίς να αναζητούν ενδείξεις και αποδείξεις, χωρίς να δικαιολογούν τα πράγματα αυτά.»: Αφού δικαιολογήσετε την επιλογή του α΄ πληθυντικού προσώπου στο παραπάνω απόσπασμα της 3 ης παραγράφου του κειμένου 1 (5 μονάδες), να το επαναδιατυπώσετε χρησιμοποιώντας γ΄ ρηματικό πρόσωπο (5 μονάδες). Ποιες αλλαγές παρατηρείτε στο ύφος του κειμένου (5 μονάδες); 15 μονάδες
ΘΕΜΑ Γ Λαμβάνοντας υπόψη σας το εισαγωγικό σημείωμα του κειμένου 3, τη χρήση προστακτικής έγκλισης και τη χρήση του β΄ ενικού προσώπου, να αναφέρετε τη βασική επιδίωξη του ποιητή και τις κυρίαρχες ιδέες που διαπερνούν το ποίημα (150-200 λέξεις). 15 μονάδες
ΘΕΜΑ Δ Με αφορμή το περιεχόμενο των κειμένων 1 και 2, να γράψετε ένα άρθρο για την εφημερίδα του σχολείου σας, στο οποίο να εκφράζετε την άποψή σας για το αν το σημερινό σχολείο προωθεί επαρκώς την κριτική σκέψη των μαθητών. Παράλληλα να αναφέρετε τρόπους με τους οποίους η σύγχρονη εκπαίδευση θα ενισχύσει αποτελεσματικά την κριτική ικανότητα των μαθητών (300-400 λέξεις). 30 μονάδες