ΕΚΘΕΣΗ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΕΚΘΕΣΗΣ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Κείμενο (Απόσπασμα σε διασκευή)  

[1]Με ποιο τρόπο μπορεί το σωστό βιβλίο να φτάσει στο σωστό αναγνώστη; Η πιο κοινή απάντηση είναι: με δυσκολία. Θα πετύχουμε ευκολότερα το συνδυασμό, αν δεν σταθούμε αποκλειστικά και μόνο στην αποτίμηση της αναγνωστικής λειτουργίας του παιδιού αλλά και στην αναγνωσιμότητα των ίδιων των κειμένων.  [2]Αναγνωσιμότητα είναι η αρετή ενός βιβλίου ή οποιουδήποτε τυπωμένου κειμένου. Αυτή ορίζεται ως «το συνολικό άθροισμα όλων εκείνων των στοιχείων τα οποία ενυπάρχουν σ' ένα δεδομένο τυπωμένο υλικό που επηρεάζει την αποτελεσματικότητα της ανάγνωσης». Η αποτελεσματικότητα της ανάγνωσης εκφράζεται με το πόσο κατανοείται το περιεχόμενο ενός βιβλίου, πόσο γρήγορα διαβάζεται και πόσο ενδιαφέρον προκαλεί.  [3]Έτσι, παράγοντες όπως ο τύπος των τυπογραφικών στοιχείων και ο σχεδιασμός του βιβλίου, σαφώς επηρεάζουν την αναγνωσιμότητά του. Στόχος της καλής τυπογραφίας δεν είναι να προκαλέσει το θαυμασμό, αλλά με τον τύπο των στοιχείων της και με άλλα χαρακτηριστικά της να διευκολύνει την ανάγνωση. Κατά τον ίδιο τρόπο ο σχεδιασμός του βιβλίου, η κατανομή του τυπωμένου μέρους των σελίδων του, τα διαστήματα ανάμεσα στους στίχους και τα περιθώρια πρέπει να είναι τέτοια, ώστε ο αναγνώστης να διαβάζει εύκολα, χωρίς να καταλαβαίνει πού οφείλεται αυτό.  [4]'Αλλες, ακόμη, τεχνικές λεπτομέρειες, όπως το κακής ποιότητας χαρτί, η άνιση κατανομή του μελανιού και γενικά η χαμηλής στάθμης παραγωγή του βιβλίου, επηρεάζουν την αναγνωσιμότητά του, τη διάθεση, δηλαδή, και τα κίνητρα του αναγνώστη να το διαβάσει. Ένα βιβλίο μπορεί να φαντάζει μωρουδίστικο εξαιτίας του σχήματος ή του μεγέθους των τυπογραφικών στοιχείων. 'Αλλο μπορεί να φαίνεται μη ελκυστικό λόγω του μήκους των στίχων του και της μονοτονίας της τυπογραφίας του κι άλλα μπορεί να φαίνονται «φτηνά» και ανάξια λόγου εξαιτίας λανθασμένων επιλογών για λόγους οικονομίας, όπως η κακή ποιότητα του χαρτιού ή ένα φτωχικό εξώφυλλο. (συνέχεια)  [5]Άλλοι, επίσης, παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν την αναγνωσιμότητα, είναι γλωσσικοί: η έκταση και το περίπλοκο λεξιλόγιο, οι σχοινοτενείς προτάσεις, η συγκεχυμένη διαδοχή και διάρθρωση των παραγράφων, των κεφαλαίων και όλου γενικά του βιβλίου.  [6]Πολλά, βέβαια, εξαρτώνται από τη γλωσσική ικανότητα, την πνευματικότητα και εμπειρία του αναγνώστη και τις σχέσεις του με το συγγραφέα. Όπως λέει ένας συγγραφέας: η αναγνωσιμότητα του κειμένου είναι δυνατό να επηρεαστεί από το πόσο η εμπειρία και οι σκέψεις του συγγραφέα ανταποκρίνονται στις εμπειρίες και τις σκέψεις του αναγνώστη. Οι παράγοντες αυτοί σε σχέση με την ηλικία του αναγνώστη έχουν περιορισμένη σημασία, ωστόσο είναι έντονα καθοριστικοί στο ζήτημα αν θα συγκινηθεί ο αναγνώστης από το κείμενο ή θα το εγκαταλείψει.  [7]Μολονότι η σύνδεση βιβλίου και αναγνώστη θεωρητικά είναι δυνατή, εντούτοις είναι περιορισμένης αξιοπιστίας. Αυτό οφείλεται στο κίνητρο του αναγνώστη και στην προσπάθεια που θα καταβάλει, όταν θελήσει να πάρει κάτι μέσα από ένα συγκεκριμένο βιβλίο ή περιοδικό. Ο αναγνώστης που θέλει να μάθει για τον αγαπημένο του ποδοσφαιριστή ή για την ομάδα του, για τον τραγουδιστή της αρεσκείας του, ή αναζητά πληροφορίες για μια κατασκευή ή για να βελτιωθεί σε κάτι, θα εργαστεί με πολύ ζήλο για να το πετύχει. Ένα κείμενο το οποίο βρίσκεται στις αναγνωστικές δυνατότητες ενός ατόμου μπορεί να μην είναι ελκυστικό στην ανάγνωση, αν είναι ανιαρό, προβλέψιμο και δείχνει ασήμαντο.  [8]Επομένως, μπορεί να υποστηριχθεί ότι η προσέλκυση των αναγνωστών είναι υπόθεση παροχής κινήτρων. Για να εξασφαλιστούν τα αποδοτικά κίνητρα, είναι απαραίτητο να γνωρίζουμε και τα βιβλία και τους αναγνώστες. Έτσι, θα έχουμε απαντήσει στα ερωτήματα τι είναι κατάλληλο για ποιον και πώς η ανάγνωση θα αποβεί μια ευχάριστη και δημιουργική απασχόληση.

ΘΕΜΑΤΑ

i) Σε κάθε μία από τις διατυπώσεις που ακολουθούν να δώσετε τον χαρακτηρισμό “Σωστό” ή “Λάθος”, ανάλογα με το αν αποδίδουν το νόημα του κειμένου σωστά ή όχι. Να αιτιολογήσετε την απάντησή σας με συγκεκριμένη αναφορά στο κείμενο. (Μονάδες 15)

 Διατυπώσεις  1.Κατά τον συγγραφέα, η αναγνωσιμότητα συνδέεται αποκλειστικά με την ικανότητα του αναγνώστη και δεν απορρέει από ένα σύνολο χαρακτηριστικών του βιβλίου

  2.Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι η καλή τυπογραφία λειτουργεί βοηθητικά προς τον αναγνώστη.  3.Η διάθεση για ανάγνωση δεν επηρεάζεται από τεχνικές λεπτομέρειες. 

 4.Ο Τζον Σπινκ αμφισβητεί την αξιοπιστία της άποψης ότι η αναγνωσιμότητα ενός βιβλίου εξαρτάται από το αν συγγραφείς και αναγνώστες έχουν κοινές σκέψεις και εμπειρίες.

  5.Ο συγγραφέας υποστηρίζει ότι για την ενίσχυση της ανάγνωσης απαιτείται η γνώση τόσο του κόσμου των βιβλίων όσο και των ενδιαφερόντων των αναγνωστών 

ii) Θέλετε να ενημερώσετε τους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές σας για το περιεχόμενο του αποσπάσματος αναφορικά με τους τεχνικούς παράγοντες (βλ. παραγράφους 3 και 4) οι οποίοι, σύμφωνα με τον συγγραφέα, επηρεάζουν την αναγνωσιμότητα. Να γράψετε ένα περιληπτικό, σχετικά με το παραπάνω θέμα, κείμενο 50-60 λέξεων, το οποίο και θα διαβάσετε στους συμμαθητές και τις συμμαθήτριές σας. (Μονάδες 15)

i)“Αναγνωσιμότητα... προκαλεί.” και “Άλλες, ακόμη, τεχνικές λεπτομέρειες ... εξώφυλλα.” Να εντοπίσετε και να καταγράψετε τον τρόπο ανάπτυξης κάθε μιας από τις δύο παραγράφους. (Μονάδες 10)

  Στην πρώτη παράγραφο διατυπώνεται μία ερώτηση. Ποια είναι αυτή; Να σχολιάσετε το επικοινωνιακό αποτέλεσμά της.

Να ξαναγράψετε την περίοδο λόγου που ακολουθεί  “Άλλοι, επίσης, παράγοντες, οι οποίοι επηρεάζουν την αναγνωσιμότητα, είναι γλωσσικοί: η έκταση και το περίπλοκο λεξιλόγιο, οι σχοινοτενείς προτάσεις, η συγκεχυμένη διαδοχή και διάρθρωση των παραγράφων, των κεφαλαίων και όλου γενικά του βιβλίου.”  αντικαθιστώντας κάθε μια από τις υπογραμμισμένες λέξεις με μια αντώνυμή της και κάνοντας όλες τις αναγκαίες αλλαγές. (Μονάδες 10)

Στο κείμενο που μελετάμε παρουσιάζεται η άποψη: “η αναγνωσιμότητα του κειμένου είναι δυνατό να επηρεαστεί από το πόσο η εμπειρία και οι σκέψεις του συγγραφέα ανταποκρίνονται στις εμπειρίες και τις σκέψειςτου αναγνώστη.” - Συμφωνείτε με τη θέση αυτή ή διαφωνείτε; Να τεκμηριώσετε την απάντησή σας. Να παρουσιάσετε τα κριτήρια με τα οποία εσείς επιλέγετε τα βιβλία που διαβάζετε. Η απάντησή σας στα δύο ζητούμενα θα έχει τη μορφή σύντομης ομιλίας 350-400 λέξεων, στο πλαίσιο συζήτησης που αναπτύσσεται στην τάξη για τη σχέση των νέων με το βιβλίο